Ang plema ay isang makapal at malagkit na likido na nabubuo sa baga at daanan ng hangin. Karaniwan itong senyales na may impeksyon o iritasyon sa respiratory system. Ang pagkakaroon ng plema ay maaaring magdulot ng hirap sa paghinga, pag-ubo, at iba pang hindi komportableng sintomas. Kaya naman, mahalagang matutunan kung paano umubo ng plema nang maayos upang mapanatili ang malusog na baga at daanan ng hangin.
**Bakit Kailangan Umubo ng Plema?**
Ang plema ay naglalaman ng mga bacteria, viruses, at iba pang irritants na maaaring magpalala ng impeksyon sa baga. Sa pamamagitan ng pag-ubo ng plema, tinatanggal mo ang mga ito sa iyong sistema at binibigyan ang iyong baga ng pagkakataong gumaling. Bukod pa rito, ang pag-ubo ng plema ay nakakatulong upang maibsan ang hirap sa paghinga at iba pang sintomas na dulot nito.
**Mga Sanhi ng Pagkakaroon ng Plema:**
Maraming posibleng sanhi ng pagkakaroon ng plema, kabilang ang:
* **Impeksyon sa respiratory system:** Ito ang pinakakaraniwang sanhi ng plema. Kasama rito ang mga sakit tulad ng sipon, trangkaso, bronchitis, pneumonia, at tuberculosis.
* **Allergies:** Ang mga allergy sa pollen, dust mites, at iba pang allergens ay maaaring magdulot ng pamamaga sa daanan ng hangin at pagdami ng plema.
* **Hika:** Ang hika ay isang sakit sa baga na nagdudulot ng pamamaga at pagkitid ng daanan ng hangin, na nagreresulta sa pagdami ng plema.
* **Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD):** Ang COPD ay isang grupo ng mga sakit sa baga, kabilang ang chronic bronchitis at emphysema, na nagdudulot ng pamamaga at pagkasira ng baga, na nagreresulta sa pagdami ng plema.
* **Paninigarilyo:** Ang paninigarilyo ay nakakairita sa daanan ng hangin at nagdudulot ng pagdami ng plema.
* **Acid reflux:** Ang acid reflux ay maaaring umakyat sa daanan ng hangin at magdulot ng iritasyon, na nagreresulta sa pagdami ng plema.
* **Cystic fibrosis:** Ito ay isang genetic na sakit na nagdudulot ng pagdami ng makapal at malagkit na plema sa baga at iba pang bahagi ng katawan.
**Paano Umubo ng Plema: Mga Detalyadong Hakbang**
Narito ang mga detalyadong hakbang kung paano umubo ng plema nang maayos:
1. **Paghanda:**
* **Maghanda ng tissue o lalagyan:** Kailangan mo ng tissue o lalagyan kung saan mo iluluwa ang plema. Siguraduhing malinis ito upang maiwasan ang pagkalat ng bacteria.
* **Uminom ng maraming tubig:** Ang pag-inom ng maraming tubig ay nakakatulong upang palambutin ang plema at gawing mas madali itong mailabas. Uminom ng hindi bababa sa 8 baso ng tubig sa isang araw.
* **Magpahinga:** Ang pagpapahinga ay nakakatulong upang palakasin ang iyong immune system at labanan ang impeksyon. Siguraduhing makatulog ng sapat.
* **Gumamit ng humidifier o vaporizer:** Ang paggamit ng humidifier o vaporizer ay nakakatulong upang magdagdag ng moisture sa hangin, na nakakatulong upang palambutin ang plema.
* **Iwasan ang mga irritants:** Iwasan ang paninigarilyo, usok, alikabok, at iba pang irritants na maaaring magpalala ng iyong ubo at plema.
2. **Paghinga nang Malalim:**
* **Umupo nang tuwid:** Umupo nang tuwid sa isang upuan o kama. Ito ay nakakatulong upang mabuksan ang iyong baga at gawing mas madali ang paghinga.
* **Ilagay ang isang kamay sa iyong dibdib at ang isa pa sa iyong tiyan:** Ito ay nakakatulong upang madama mo ang paggalaw ng iyong diaphragm habang humihinga.
* **Huminga nang malalim sa pamamagitan ng iyong ilong:** Sikaping punuin ang iyong baga ng hangin. Dapat mong madama ang iyong tiyan na umaangat habang humihinga ka.
* **Pigilan ang iyong hininga ng ilang segundo:** Ito ay nagbibigay ng oras sa hangin upang makapasok sa iyong baga at palambutin ang plema.
* **Dahan-dahang ilabas ang hangin sa pamamagitan ng iyong bibig:** Sikaping ilabas ang lahat ng hangin sa iyong baga.
3. **Pag-ubo nang Mabisa:**
* **Uubo nang malakas ngunit hindi marahas:** Ang layunin ay ilabas ang plema nang hindi sinasaktan ang iyong lalamunan. Ubohin nang may lakas ngunit kontrolado.
* **Gamitin ang iyong mga kalamnan sa tiyan upang itulak ang hangin palabas:** Ito ay nakakatulong upang madagdagan ang pwersa ng iyong ubo.
* **Iluwa ang plema sa tissue o lalagyan:** Siguraduhing takpan ang iyong bibig habang umuubo upang maiwasan ang pagkalat ng bacteria.
* **Ulitin ang proseso ng paghinga at pag-ubo ng ilang beses:** Gawin ito hanggang sa mailabas mo ang karamihan ng plema.
4. **Mga Karagdagang Teknik:**
* **Humming:** Ang pag-humming ay nakakatulong upang paluwagin ang plema at gawing mas madali itong mailabas. Subukan ang pag-humming ng isang awitin o simpleng tono.
* **Chest percussion:** Ang chest percussion ay isang teknik na ginagawa sa pamamagitan ng pagtapik sa iyong dibdib upang paluwagin ang plema. Maaari kang gumamit ng iyong kamay o isang espesyal na device para dito. Humingi ng tulong sa isang kaibigan o miyembro ng pamilya upang gawin ito sa iyo.
* **Postural drainage:** Ang postural drainage ay isang teknik na ginagawa sa pamamagitan ng paghiga sa iba’t ibang posisyon upang makatulong sa paglabas ng plema. Ang bawat posisyon ay nakatuon sa isang partikular na bahagi ng baga. Kumonsulta sa iyong doktor o respiratory therapist para sa mga tamang posisyon at pamamaraan.
* **Steam inhalation:** Ang paglanghap ng steam ay nakakatulong upang palambutin ang plema at gawing mas madali itong mailabas. Maaari kang gumamit ng isang steam inhaler o simpleng yumuko sa isang bowl ng mainit na tubig at takpan ang iyong ulo ng tuwalya. Mag-ingat na huwag mapaso.
* **Saline nasal spray:** Ang saline nasal spray ay nakakatulong upang linisin ang iyong ilong at daanan ng hangin, na nakakatulong upang mabawasan ang plema.
**Mga Dapat Tandaan:**
* **Huwag lunukin ang plema:** Ang plema ay naglalaman ng mga bacteria at viruses, kaya’t hindi ito dapat lunukin.
* **Hugasan ang iyong kamay pagkatapos umubo:** Ito ay nakakatulong upang maiwasan ang pagkalat ng bacteria.
* **Kumunsulta sa iyong doktor kung ang iyong ubo ay hindi gumagaling o kung mayroon kang iba pang sintomas:** Ang matagalang ubo at plema ay maaaring senyales ng isang mas seryosong kondisyon.
**Kailan Dapat Kumunsulta sa Doktor?**
Mahalagang kumunsulta sa iyong doktor kung nakakaranas ka ng mga sumusunod:
* **Ubo na tumatagal ng higit sa 3 linggo:** Ito ay maaaring senyales ng isang mas seryosong kondisyon tulad ng bronchitis o pneumonia.
* **Lagnat:** Ang lagnat ay maaaring senyales ng impeksyon.
* **Hirap sa paghinga:** Ito ay maaaring senyales ng hika, COPD, o iba pang sakit sa baga.
* **Sakit sa dibdib:** Ito ay maaaring senyales ng pneumonia, pleurisy, o iba pang sakit sa dibdib.
* **Dugo sa plema:** Ito ay maaaring senyales ng tuberculosis, lung cancer, o iba pang seryosong kondisyon.
* **Pagbabago sa kulay o dami ng plema:** Ang pagbabago sa kulay o dami ng plema ay maaaring senyales ng impeksyon o iba pang kondisyon. Halimbawa, ang berdeng o dilaw na plema ay maaaring senyales ng bacterial infection.
**Mga Pag-iingat:**
* **Konsultahin ang doktor bago gumamit ng anumang gamot:** Huwag basta-basta uminom ng gamot para sa ubo at plema nang walang payo ng doktor. Ang ilang gamot ay maaaring hindi angkop para sa iyong kondisyon o maaaring magdulot ng side effects.
* **Mag-ingat sa mga herbal remedies:** Ang ilang herbal remedies ay maaaring makatulong sa pag-ubo ng plema, ngunit mahalagang maging maingat at kumunsulta sa iyong doktor bago gumamit ng mga ito. Ang ilang herbal remedies ay maaaring makipag-interact sa mga gamot na iniinom mo o maaaring magdulot ng allergic reaction.
* **Panatilihing malinis ang iyong kapaligiran:** Ito ay nakakatulong upang maiwasan ang pagkalat ng bacteria at viruses. Linisin ang iyong bahay nang regular at iwasan ang exposure sa usok, alikabok, at iba pang irritants.
* **Magpabakuna laban sa trangkaso at pneumonia:** Ang pagpapabakuna ay nakakatulong upang maprotektahan ka laban sa mga impeksyon na maaaring magdulot ng ubo at plema.
**Mga Home Remedies para sa Pag-ubo ng Plema:**
Bukod sa mga nabanggit na, mayroon ding mga home remedies na maaaring makatulong sa pag-ubo ng plema:
* **Honey:** Ang honey ay may antibacterial at antiviral properties na nakakatulong upang labanan ang impeksyon. Maaari kang uminom ng isang kutsarang honey nang direkta o ihalo ito sa mainit na tubig o tsaa.
* **Luya:** Ang luya ay may anti-inflammatory properties na nakakatulong upang mabawasan ang pamamaga sa daanan ng hangin. Maaari kang kumain ng sariwang luya, uminom ng ginger tea, o gumamit ng ginger supplements.
* **Lemon:** Ang lemon ay may Vitamin C na nakakatulong upang palakasin ang iyong immune system. Maaari kang uminom ng lemon juice na hinaluan ng honey at mainit na tubig.
* **Turmeric:** Ang turmeric ay may curcumin na may anti-inflammatory at antioxidant properties. Maaari kang magdagdag ng turmeric sa iyong pagkain o uminom ng turmeric tea.
* **Bawang:** Ang bawang ay may antibacterial at antiviral properties na nakakatulong upang labanan ang impeksyon. Maaari kang kumain ng hilaw na bawang o magdagdag ng bawang sa iyong pagkain.
* **Eucalyptus oil:** Ang eucalyptus oil ay may expectorant properties na nakakatulong upang paluwagin ang plema. Maaari kang magdagdag ng ilang patak ng eucalyptus oil sa iyong humidifier o vaporizer, o maglagay ng ilang patak sa iyong dibdib at likod.
**Konklusyon:**
Ang pag-ubo ng plema ay isang mahalagang paraan upang mapanatili ang malusog na baga at daanan ng hangin. Sa pamamagitan ng pagsunod sa mga detalyadong hakbang at mga karagdagang teknik na nabanggit sa artikulong ito, maaari mong epektibong mailabas ang plema at mapabuti ang iyong paghinga. Kung mayroon kang anumang alalahanin o kung ang iyong ubo ay hindi gumagaling, kumunsulta sa iyong doktor para sa tamang diagnosis at paggamot. Tandaan, ang pag-iwas ay mas mahusay kaysa gamutin. Kaya, panatilihing malusog ang iyong pamumuhay, iwasan ang paninigarilyo at iba pang irritants, at magpabakuna laban sa trangkaso at pneumonia upang maprotektahan ang iyong baga at daanan ng hangin. Ang malusog na baga ay susi sa mas magandang kalidad ng buhay.