Ako Ba’y Makasarili? Gabay sa Pagsusuri ng Sarili at Pagbabago

Ang pagiging makasarili ay isang katangian na maaaring makasira sa ating mga relasyon, makapigil sa ating personal na paglago, at magdulot ng hindi pagkakasundo sa ating buhay. Mahalagang matukoy kung tayo ba ay nagpapakita ng mga pag-uugaling makasarili upang makagawa tayo ng mga kinakailangang pagbabago para sa ating sarili at sa ating pakikitungo sa iba. Ang artikulong ito ay naglalayong magbigay ng malalim na pag-unawa sa kung ano ang pagiging makasarili, ang mga palatandaan nito, at mga praktikal na hakbang upang malampasan ito.

## Ano ang Pagiging Makasarili?

Ang pagiging makasarili ay tumutukoy sa labis na pagbibigay-halaga sa sariling kapakanan, kagustuhan, at pangangailangan, na hindi isinasaalang-alang ang damdamin, pangangailangan, o kapakanan ng iba. Ito ay ang tendensiya na unahin ang sarili kaysa sa iba, kahit na ito ay nangangahulugan ng pagdudulot ng sakit, abala, o paghihirap sa kanila. Ang pagiging makasarili ay hindi lamang simpleng pag-aalaga sa sarili; ito ay ang pagiging labis na nakatuon sa sarili na nagbubunga ng pagwawalang-bahala sa iba.

## Mga Palatandaan ng Pagiging Makasarili

Narito ang ilang mga palatandaan na maaaring magpahiwatig na ikaw ay nagpapakita ng mga pag-uugaling makasarili:

1. **Palaging Inuuna ang Sariling Pangangailangan:** Ito ay ang ugali na unahin ang iyong mga kagustuhan at pangangailangan kaysa sa iba, kahit na nangangahulugan ito na hindi mo tinutulungan ang iba sa kanilang mga pangangailangan. Halimbawa, maaaring palagi kang pumili ng restaurant na gusto mo kahit hindi gusto ng iyong mga kaibigan, o kaya’y laging maglaan ng oras para sa iyong mga libangan kahit na kailangan ka ng iyong pamilya.
2. **Hirap Magbigay at Magbahagi:** Kung nahihirapan kang magbigay ng oras, pera, o atensyon sa iba, ito ay maaaring senyales ng pagiging makasarili. Maaaring ikaw ay nag-aalangan na tumulong sa mga nangangailangan o magbahagi ng iyong mga ari-arian dahil mas mahalaga sa iyo ang iyong sariling kapakanan.
3. **Inaasahan ang Palaging Paglilingkod:** Ang pag-asa na laging paglilingkuran o bigyan ng espesyal na atensyon nang hindi nagbabalik ng pabor ay isa ring tanda ng pagiging makasarili. Maaaring asahan mo na ang iyong mga kaibigan at pamilya ay laging mag-aayos para sa iyo nang hindi ka gumagawa ng anumang pagsisikap upang masuklian ang kanilang kabutihan.
4. **Madalas na Pagkukumpara sa Iba:** Kung madalas mong ikumpara ang iyong sarili sa iba at pakiramdam mo ay mas mahusay ka kaysa sa kanila, ito ay maaaring indikasyon ng pagiging makasarili. Ito ay dahil ang iyong pagtuon ay nasa iyong sariling tagumpay at halaga, na nagdudulot ng pagmamaliit sa iba.
5. **Kakayahang Makinig sa Iba:** Ang kawalan ng interes o kakayahan na makinig nang mabuti sa iba ay isa pang palatandaan ng pagiging makasarili. Kung mas interesado kang magsalita tungkol sa iyong sarili kaysa pakinggan ang iba, maaaring hindi mo isinasaalang-alang ang kanilang mga damdamin at pananaw.
6. **Mahirap Magpatawad:** Ang pagiging mahirap magpatawad sa iba ay maaaring magpahiwatig ng pagiging makasarili. Kung ikaw ay nagtataglay ng galit o hinanakit, ito ay maaaring dahil sa iyong sariling ego at kawalan ng kakayahan na umunawa sa mga pagkakamali ng iba.
7. **Pagmanipula:** Ang paggamit ng ibang tao para sa iyong sariling kapakinabangan ay isang malinaw na senyales ng pagiging makasarili. Maaaring gumamit ka ng panlilinlang, pananakot, o iba pang taktika upang makamit ang iyong mga layunin, kahit na ito ay makasakit sa iba.
8. **Kawalan ng Empatiya:** Ang empatiya ay ang kakayahang umunawa at makiramay sa damdamin ng iba. Kung wala kang kakayahang makaramdam ng pagkahabag sa iba, ito ay maaaring dahil sa iyong pagiging masyadong nakatuon sa iyong sarili.
9. **Laging Naghahanap ng Papuri:** Ang patuloy na paghahanap ng papuri at pagkilala mula sa iba ay isang senyales na nagpapakita ng mataas na pagpapahalaga sa sarili, na kung minsan ay nauuwi sa pagiging makasarili. Ang pangangailangan para sa panlabas na validation ay nagmumungkahi na ang iyong pagtingin sa sarili ay nakabatay sa opinyon ng iba.
10. **Pagiging Defensive:** Ang pagiging defensive sa mga kritisismo o feedback ay nagpapakita ng pagiging makasarili. Sa halip na tanggapin ang feedback bilang pagkakataon upang mapabuti ang sarili, mas pinipili mong protektahan ang iyong ego.

## Bakit Tayo Nagiging Makasarili?

Maraming mga dahilan kung bakit ang isang tao ay maaaring maging makasarili. Narito ang ilan sa mga pangunahing sanhi:

1. **Pagpapalaki:** Ang paraan ng pagpapalaki sa atin ay malaki ang epekto sa ating pag-uugali. Kung tayo ay pinalaki sa isang kapaligiran kung saan ang ating mga pangangailangan ay palaging inuuna at hindi tayo tinuruan ng paggalang sa iba, maaaring maging makasarili tayo.
2. **Kakulangan sa Pagpapahalaga sa Sarili:** Ang mga taong may mababang pagpapahalaga sa sarili ay maaaring maging makasarili bilang isang paraan upang makabawi sa kanilang kawalan ng seguridad. Maaari silang maghangad ng atensyon at papuri upang mapatunayan ang kanilang halaga.
3. **Trauma at Nakaraang Karanasan:** Ang mga nakaraang karanasan, lalo na ang mga traumatiko, ay maaaring magdulot ng pagiging makasarili bilang isang mekanismo ng pagtatanggol. Ang mga taong nakaranas ng pag-abandona o pagtataksil ay maaaring maging mas proteksiyon sa kanilang sarili upang maiwasan ang muling masaktan.
4. **Impluwensya ng Lipunan:** Ang lipunan na ating ginagalawan ay maaaring mag-ambag sa pagiging makasarili. Sa isang lipunan na nagpapahalaga sa tagumpay at materyal na bagay, maaaring madama natin ang presyon na unahin ang ating sariling interes kaysa sa iba.
5. **Kultura ng Pagiging Karapat-dapat (Entitlement):** Ang paniniwala na ikaw ay karapat-dapat sa espesyal na trato o mga pribilehiyo nang hindi nagtatrabaho para dito ay maaaring maging sanhi ng pagiging makasarili. Ang ganitong pag-iisip ay nagpapalakas ng ideya na ang iyong mga pangangailangan at kagustuhan ay mas mahalaga kaysa sa iba.
6. **Takot:** Ang takot na mawalan ng isang bagay, maging ito ay materyal na bagay, oportunidad, o pagmamahal, ay maaaring magtulak sa isang tao na maging makasarili. Ang takot ay nagiging sanhi ng pagiging labis na proteksiyon sa sarili, na nagreresulta sa pag-uugaling makasarili.

## Mga Hakbang upang Malampasan ang Pagiging Makasarili

Kung natukoy mo na mayroon kang mga pag-uugaling makasarili, huwag kang mawalan ng pag-asa. Maaari kang gumawa ng mga hakbang upang baguhin ang iyong sarili at maging mas mapagbigay at mapagmahal sa iba. Narito ang ilang mga praktikal na hakbang na maaari mong sundin:

1. **Pagnilayan ang Iyong mga Pag-uugali:** Maglaan ng oras upang suriin ang iyong mga pag-uugali at tukuyin ang mga pagkakataon kung saan ka nagpapakita ng pagiging makasarili. Magtanong sa iyong sarili kung bakit ka kumikilos sa ganitong paraan at ano ang iyong inaasahan na makukuha mula dito.
2. **Maging Aware sa Iyong mga Iniisip:** Bigyang-pansin ang iyong mga iniisip at paniniwala. Madalas, ang ating mga pag-uugali ay nagmumula sa ating mga iniisip. Kung napansin mo na mayroon kang mga negatibong iniisip tungkol sa iba o sa iyong sarili, subukang baguhin ang mga ito sa mas positibo at nakabubuti.
3. **Magpraktis ng Empatiya:** Sikaping unawain ang damdamin at pananaw ng iba. Subukang ilagay ang iyong sarili sa kanilang posisyon at isipin kung ano ang kanilang nararamdaman. Ito ay makakatulong sa iyo na maging mas sensitibo sa kanilang mga pangangailangan at kagustuhan.
4. **Makinig nang Aktibo:** Kapag nakikipag-usap ka sa iba, maging interesado sa kanilang sinasabi. Huwag lamang maghintay para sa iyong pagkakataon na magsalita. Magtanong ng mga follow-up questions at ipakita ang iyong tunay na interes sa kanilang mga karanasan.
5. **Magboluntaryo at Tumulong sa Iba:** Maglaan ng oras upang tumulong sa mga nangangailangan. Ito ay maaaring sa pamamagitan ng pagboboluntaryo sa isang lokal na organisasyon, pagbibigay ng donasyon sa isang kawanggawa, o pagtulong sa iyong mga kapitbahay. Ang paggawa ng mabuti sa iba ay makakatulong sa iyo na maging mas mapagbigay at mapagmahal.
6. **Magbigay nang Walang Inaasahan:** Magbigay ng iyong oras, talento, o ari-arian sa iba nang walang inaasahang kapalit. Ang tunay na pagbibigay ay nagmumula sa puso at hindi naghahanap ng anumang gantimpala.
7. **Magpasalamat:** Maglaan ng oras araw-araw upang magpasalamat sa mga bagay na mayroon ka sa iyong buhay. Ito ay makakatulong sa iyo na maging mas kuntento at hindi masyadong nakatuon sa iyong mga kakulangan.
8. **Magtakda ng Hangganan (Boundaries):** Habang mahalaga ang pagiging mapagbigay, mahalaga rin na magtakda ng malinaw na hangganan. Ito ay nagtitiyak na hindi ka inaabuso o sinasamantala ng iba. Ang pagtatakda ng hangganan ay nagpapakita rin ng paggalang sa iyong sarili.
9. **Humingi ng Feedback:** Maging bukas sa pagtanggap ng feedback mula sa mga taong malapit sa iyo. Tanungin sila kung paano mo mapapabuti ang iyong mga relasyon at paano ka magiging mas sensitibo sa kanilang mga pangangailangan. Maging handang makinig at gumawa ng mga kinakailangang pagbabago.
10. **Maging Mapagpatawad:** Ang pagpapatawad sa iba, pati na rin sa iyong sarili, ay mahalaga sa paglampas sa pagiging makasarili. Ang paghawak ng galit o hinanakit ay maaaring magdulot ng pagiging negatibo at pagiging makasarili. Subukang palayain ang iyong sarili mula sa mga negatibong damdamin at magpatuloy sa buhay.
11. **Maghanap ng Propesyonal na Tulong:** Kung nahihirapan kang malampasan ang iyong pagiging makasarili, maaaring makatulong ang paghahanap ng tulong mula sa isang therapist o counselor. Ang isang propesyonal ay maaaring magbigay sa iyo ng gabay at suporta na kailangan mo upang gumawa ng mga positibong pagbabago sa iyong buhay.
12. **Magbasa at Mag-aral:** Basahin ang mga libro o artikulo tungkol sa empatiya, pagkabukas-palad, at paglilingkod. Ang pag-aaral tungkol sa mga paksa na ito ay makakatulong sa iyo na magkaroon ng mas malalim na pag-unawa sa kung paano maging mas mapagmahal at mapagbigay.

## Mga Benepisyo ng Paglampas sa Pagiging Makasarili

Ang paglampas sa pagiging makasarili ay hindi lamang nakakatulong sa iba, kundi pati na rin sa iyong sarili. Narito ang ilan sa mga benepisyo ng pagiging mas mapagbigay at mapagmahal:

* **Pinabuting Relasyon:** Ang pagiging mas mapagbigay at mapagmahal ay makakatulong sa iyo na bumuo ng mas malalim at makabuluhang relasyon sa iba. Ang mga tao ay mas magiging interesado na makasama ka kung alam nilang pinapahalagahan mo sila at ang kanilang mga pangangailangan.
* **Mas Mataas na Kaligayahan:** Ang pagtulong sa iba ay maaaring magdulot ng pakiramdam ng kaligayahan at katuparan. Kapag nakikita natin na nakakatulong tayo sa buhay ng iba, nakadarama tayo ng mas malaking layunin at kahulugan.
* **Mas Mababang Stress:** Ang pagiging nakatuon sa sarili ay maaaring magdulot ng stress at pagkabalisa. Sa pamamagitan ng pagtuon sa iba, maaari nating bawasan ang ating stress at magkaroon ng mas positibong pananaw sa buhay.
* **Personal na Paglago:** Ang paglampas sa pagiging makasarili ay isang mahalagang hakbang sa personal na paglago. Ito ay nagpapakita ng pagiging handa na magbago at maging mas mabuting tao.
* **Mas Malawak na Pananaw:** Sa pamamagitan ng pagtuon sa iba at pag-unawa sa kanilang mga pananaw, nagkakaroon tayo ng mas malawak at mas makatotohanang pananaw sa mundo.

## Konklusyon

Ang pagiging makasarili ay isang katangian na maaaring makasira sa ating mga relasyon at makapigil sa ating personal na paglago. Gayunpaman, sa pamamagitan ng pagsusuri sa ating mga pag-uugali, pagpraktis ng empatiya, at paggawa ng mga kinakailangang pagbabago, maaari nating malampasan ang pagiging makasarili at maging mas mapagbigay at mapagmahal sa iba. Ang paglalakbay tungo sa pagiging mas mabuting tao ay hindi madali, ngunit ang mga gantimpala nito ay higit pa sa anumang hirap na ating pagdadaanan. Tandaan na ang tunay na kaligayahan ay matatagpuan sa paglilingkod sa iba at sa pagmamahal sa ating kapwa.

Sa pamamagitan ng pagsunod sa mga hakbang na nabanggit, maaari mong suriin ang iyong sarili at magsimulang gumawa ng mga positibong pagbabago. Ang pagiging mapagbigay, mapagmahal, at mapagkumbaba ay mga katangiang nagpapayaman sa ating buhay at sa buhay ng mga taong nakapaligid sa atin. Simulan ngayon ang iyong paglalakbay tungo sa isang mas makabuluhan at masayang buhay!