Paano Gumawa ng Revocable Trust sa Pilipinas: Isang Gabay

Ang isang revocable trust, na kilala rin bilang living trust, ay isang legal na kasunduan na nagpapahintulot sa iyo na pamahalaan ang iyong mga ari-arian habang ikaw ay nabubuhay at maglipat ng mga ari-arian sa iyong mga benepisyaryo pagkatapos ng iyong kamatayan. Isa itong mahalagang kasangkapan sa pagpaplano ng estate, lalo na kung mayroon kang malaking halaga ng ari-arian o gusto mong maiwasan ang probate. Sa Pilipinas, ang mga revocable trust ay kinikilala at ginagamit, bagama’t mas karaniwan ang mga will. Ang artikulong ito ay magbibigay ng detalyadong gabay kung paano gumawa ng revocable trust sa Pilipinas.

**Ano ang Revocable Trust?**

Bago tayo dumako sa mga hakbang, mahalaga munang maunawaan kung ano ang isang revocable trust at kung paano ito gumagana.

* **Kahulugan:** Ang isang revocable trust ay isang legal na entidad na nilikha upang humawak ng mga ari-arian para sa iyong benepisyo habang ikaw ay nabubuhay. Maaari mong baguhin o kanselahin (bawiin) ang trust anumang oras sa iyong buhay, basta’t ikaw ay may kapasidad na gawin ito.
* **Parties sa Trust:**
* **Grantor (Settlor):** Ang taong lumilikha ng trust at naglilipat ng mga ari-arian dito. Ito rin ang taong makikinabang (beneficiary) sa trust habang nabubuhay pa.
* **Trustee:** Ang taong namamahala sa trust at namamahala sa mga ari-arian nito alinsunod sa mga tuntunin ng trust document. Madalas, ang grantor mismo ang nagiging trustee sa simula. Maaaring italaga ang isang successor trustee na siyang mamamahala kapag namatay o hindi na kayang pamahalaan ng grantor ang trust.
* **Beneficiary:** Ang taong makikinabang sa mga ari-arian ng trust pagkatapos ng kamatayan ng grantor. Maaaring itakda ang mga benepisyaryo sa trust document.
* **Mga Bentahe ng Revocable Trust:**
* **Pag-iwas sa Probate:** Ang mga ari-arian na hawak ng trust ay hindi na kailangang dumaan sa proseso ng probate, na maaaring maging mahaba, magastos, at pampubliko.
* **Pagkontrol:** Pinapanatili mo ang kontrol sa iyong mga ari-arian habang ikaw ay nabubuhay. Maaari mong gamitin, pamahalaan, at ibenta ang mga ito.
* **Pagiging Pribado:** Ang mga tuntunin ng trust ay pribado at hindi kailangang isapubliko.
* **Pamamahala ng Kapansanan:** Kung ikaw ay maging incapacitated, ang iyong successor trustee ay maaaring agad na pamahalaan ang iyong mga ari-arian para sa iyong kapakanan.
* **Pagpaplano ng Estate:** Nagbibigay ito ng isang paraan upang planuhin kung paano maipapamahagi ang iyong mga ari-arian sa iyong mga benepisyaryo.

**Mga Hakbang sa Paglikha ng Revocable Trust sa Pilipinas**

Narito ang mga detalyadong hakbang sa paggawa ng isang revocable trust sa Pilipinas:

**Hakbang 1: Pagpaplano at Pagtukoy sa Iyong mga Layunin**

* **Tukuyin ang Iyong mga Layunin:** Bago simulan ang proseso, mahalaga na malinaw na matukoy ang iyong mga layunin para sa paglikha ng trust. Ano ang gusto mong makamit? Sino ang iyong mga benepisyaryo? Paano mo gustong ipamahagi ang iyong mga ari-arian? Gusto mo bang magtakda ng anumang mga kondisyon sa pamamahagi?
* **Imbentaryo ng Iyong mga Ari-arian:** Gumawa ng listahan ng lahat ng iyong mga ari-arian, kasama ang real estate, bank accounts, investments, stocks, bonds, personal property (sasakyan, alahas, sining), at anumang iba pang ari-arian na gusto mong ilagay sa trust.
* **Piliin ang Iyong Trustee at Successor Trustee:** Kung ikaw mismo ang magiging trustee sa simula, kailangan mong pumili ng isang successor trustee na siyang hahawak sa trust kapag ikaw ay namatay o hindi na kayang pamahalaan ang trust. Pumili ng isang taong mapagkakatiwalaan, responsable, at may kakayahang pamahalaan ang iyong mga ari-arian. Maaaring ito ay isang miyembro ng pamilya, kaibigan, o isang propesyonal na trustee (tulad ng isang bank trust department). Importanteng pumili ng isa na residente sa Pilipinas para sa madaling pamamahala.
* **Piliin ang Iyong mga Benepisyaryo:** Tukuyin kung sino ang iyong mga benepisyaryo at kung paano mo gustong ipamahagi ang iyong mga ari-arian sa kanila. Maaaring ito ay ang iyong asawa, mga anak, apo, o anumang iba pang indibidwal o organisasyon na gusto mong bigyan. Isiping maigi kung anong porsyento o bahagi ng iyong ari-arian ang matatanggap ng bawat benepisyaryo. Maaari ring magtakda ng mga kondisyon, halimbawa, matatanggap lamang ng benepisyaryo ang ari-arian kapag umabot sila sa isang tiyak na edad.

**Hakbang 2: Pagkonsulta sa isang Abogado**

* **Kumuha ng Legal na Payo:** Mahalaga na kumunsulta sa isang abogado na dalubhasa sa estate planning at trust law sa Pilipinas. Tutulungan ka ng isang abogado na maunawaan ang mga legal na implikasyon ng paglikha ng isang revocable trust at matiyak na ang iyong trust document ay legal na balido at naaayon sa iyong mga layunin. Maaari rin silang magbigay ng payo tungkol sa pinakamahusay na paraan upang ayusin ang iyong trust upang mabawasan ang mga buwis at protektahan ang iyong mga ari-arian.
* **Ipaalam sa Abogado ang Iyong mga Layunin:** Ibahagi ang iyong mga layunin, listahan ng ari-arian, piniling trustee/successor trustee, at benepisyaryo sa iyong abogado. Mas mainam kung mayroon ka nang draft ng iyong mga kagustuhan bago pa man ang konsultasyon upang maging mas mabisa ang pag-uusap.

**Hakbang 3: Pagbuo ng Trust Document**

* **Drafting ng Trust Deed:** Ang iyong abogado ay bubuo ng trust document, na kilala rin bilang trust deed o trust agreement. Ang dokumentong ito ay naglalaman ng lahat ng mahahalagang tuntunin ng trust, kabilang ang:
* **Pangalan ng Trust:** Ang pangalan ng trust (halimbawa, “Ang Pamilya Reyes Revocable Trust”).
* **Pagkakakilanlan ng Grantor, Trustee, at Beneficiaries:** Ang buong pangalan, address, at iba pang impormasyon ng grantor, trustee, successor trustee, at mga benepisyaryo.
* **Layunin ng Trust:** Ang layunin ng paglikha ng trust.
* **Mga Tuntunin ng Pamamahala ng Ari-arian:** Paano pamamahalaan ang mga ari-arian ng trust habang ikaw ay nabubuhay, at kung paano ito ipapamahagi pagkatapos ng iyong kamatayan.
* **Kapangyarihan ng Trustee:** Ang mga kapangyarihan at responsibilidad ng trustee.
* **Mga Kondisyon para sa Pamamahagi:** Anumang mga kondisyon para sa pamamahagi ng mga ari-arian sa mga benepisyaryo.
* **Mga Tuntunin sa Pagbabago o Pagbawi:** Ang mga tuntunin para sa pagbabago o pagbawi ng trust.
* **Pagtatalaga ng Successor Trustee:** Ang proseso ng pagtatalaga ng isang successor trustee kung kinakailangan.
* **Governing Law:** Ang batas na namamahala sa trust (karaniwan ay ang batas ng Pilipinas).
* **Pag-review ng Trust Document:** Basahing mabuti ang trust document at tiyakin na naiintindihan mo ang lahat ng mga tuntunin nito. Tanungin ang iyong abogado kung mayroon kang anumang mga katanungan o paglilinaw.

**Hakbang 4: Pagpirma sa Trust Document**

* **Pagpirma sa Harap ng Notaryo:** Kapag nasiyahan ka na sa trust document, pirmahan ito sa harap ng isang notaryo publiko. Ang notarization ay nagpapatunay na ikaw ang kusang-loob na lumagda sa dokumento.
* **Pagkuha ng Kopya:** Kumuha ng mga kopya ng notarized trust document para sa iyong sarili, iyong trustee, at iba pang mga relevanteng partido.

**Hakbang 5: Paglilipat ng mga Ari-arian sa Trust**

* **Funding the Trust:** Ang hakbang na ito ay kritikal. Ang trust ay hindi magiging epektibo maliban kung ililipat mo ang iyong mga ari-arian dito. Ito ay tinatawag na “funding the trust.” Ang paraan ng paglilipat ay depende sa uri ng ari-arian:
* **Real Estate:** Kailangan mong ilipat ang titulo ng iyong real estate sa pangalan ng trust. Halimbawa, mula sa iyong pangalan patungo sa “[Iyong Pangalan], bilang Trustee ng [Pangalan ng Trust].” Kakailanganin mong maghanda at mag-record ng isang deed of transfer sa Registry of Deeds.
* **Bank Accounts:** Baguhin ang pangalan ng iyong mga bank account upang ipakita na ang mga ito ay pag-aari ng trust. Halimbawa, “[Pangalan ng Trust], [Iyong Pangalan] bilang Trustee.”
* **Investments (Stocks, Bonds, Mutual Funds):** Ilipat ang iyong mga investment account sa pangalan ng trust. Makipag-ugnayan sa iyong brokerage firm para sa kinakailangang mga form at proseso.
* **Personal Property (Sasakyan, Alahas, Sining):** Para sa mga sasakyan, baguhin ang rehistro sa pangalan ng trust. Para sa ibang personal property, maaari kang gumawa ng isang listahan (schedule) ng mga ari-arian at ilakip ito sa trust document. Maaari ring ilipat ang pagmamay-ari sa pamamagitan ng isang deed of assignment.
* **Pagpapanatili ng mga Talaan:** Panatilihin ang mga talaan ng lahat ng mga paglilipat ng ari-arian sa trust. Ito ay mahalaga para sa accounting at pamamahala ng trust.

**Hakbang 6: Pamamahala sa Trust**

* **Pamamahala bilang Trustee:** Kung ikaw ang trustee, responsibilidad mong pamahalaan ang mga ari-arian ng trust ayon sa mga tuntunin ng trust document. Kabilang dito ang pangangalaga sa mga ari-arian, pagbabayad ng mga buwis, at pamamahagi ng kita sa iyong sarili (bilang beneficiary) kung kinakailangan.
* **Pagpapanatili ng mga Rekord:** Panatilihin ang maayos na rekord ng lahat ng mga transaksyon na may kaugnayan sa trust, kabilang ang mga kita, gastos, at pamamahagi.
* **Pagkonsulta sa mga Propesyonal:** Kung kinakailangan, kumunsulta sa mga propesyonal tulad ng mga abogado, accountant, at financial advisor para sa payo sa pamamahala ng trust.

**Hakbang 7: Pagbabago o Pagbawi sa Trust**

* **Pagbabago ng Trust:** Bilang isang revocable trust, maaari mong baguhin ang trust document anumang oras sa iyong buhay, basta’t ikaw ay may kapasidad na gawin ito. Kailangan mong gumawa ng isang amendment sa trust document at pirmahan ito sa harap ng isang notaryo publiko. Ang amendment ay dapat na malinaw na tumukoy sa mga partikular na tuntunin na iyong binabago.
* **Pagbawi ng Trust:** Maaari mo ring bawiin ang trust anumang oras sa iyong buhay. Kailangan mong gumawa ng isang dokumento ng pagbawi at pirmahan ito sa harap ng isang notaryo publiko. Kapag nabawi mo na ang trust, ang lahat ng mga ari-arian na hawak nito ay ibabalik sa iyong pangalan.

**Mga Mahalagang Konsiderasyon**

* **Buwis:** Ang paglikha ng isang revocable trust ay hindi nakakatipid sa buwis sa panahon ng iyong buhay. Ang mga ari-arian sa trust ay itinuturing pa rin na iyong pag-aari para sa mga layunin ng buwis. Gayunpaman, ang pagpaplano ng estate kasama ang iyong abogado ay maaaring makatulong na mabawasan ang mga buwis sa estate pagkatapos ng iyong kamatayan.
* **Creditors:** Dahil ikaw ay may kontrol pa rin sa mga ari-arian sa trust, ang mga nagpapautang (creditors) ay maaari pa ring habulin ang mga ito upang bayaran ang iyong mga utang.
* **Legal na Tulong:** Huwag subukang gumawa ng revocable trust nang walang legal na tulong. Ang trust law ay kumplikado, at ang isang pagkakamali sa trust document ay maaaring maging sanhi ng mga problema sa hinaharap.

**Mga Alternatibo sa Revocable Trust**

Bagama’t ang revocable trust ay isang mahusay na kasangkapan sa pagpaplano ng estate, mayroon ding ibang mga opsyon na maaaring mas angkop para sa iyong sitwasyon:

* **Will:** Ang isang will ay isang legal na dokumento na nagtatakda kung paano ipapamahagi ang iyong mga ari-arian pagkatapos ng iyong kamatayan. Ang isang will ay kailangang dumaan sa proseso ng probate.
* **Irrevocable Trust:** Ang isang irrevocable trust ay hindi maaaring baguhin o bawiin pagkatapos itong malikha. Maaari itong magbigay ng mas malaking proteksyon sa ari-arian mula sa mga nagpapautang at mga buwis sa estate.
* **Joint Ownership:** Ang pagmamay-ari ng mga ari-arian nang magkasama sa ibang tao ay nagpapahintulot sa ari-arian na awtomatikong mailipat sa kapwa may-ari pagkatapos ng iyong kamatayan.
* **Life Insurance:** Ang life insurance ay maaaring magbigay ng pera sa iyong mga benepisyaryo pagkatapos ng iyong kamatayan.

**Konklusyon**

Ang paglikha ng isang revocable trust ay isang mahalagang hakbang sa pagpaplano ng estate sa Pilipinas. Nagbibigay ito ng maraming mga bentahe, kabilang ang pag-iwas sa probate, pagkontrol sa iyong mga ari-arian, at pagiging pribado. Gayunpaman, mahalaga na kumunsulta sa isang abogado upang matiyak na ang iyong trust document ay legal na balido at naaayon sa iyong mga layunin. Sa pamamagitan ng maingat na pagpaplano at pagpapatupad, maaari kang lumikha ng isang revocable trust na tutulong sa iyong protektahan ang iyong mga ari-arian at matiyak na ang iyong mga kagustuhan ay matutupad pagkatapos ng iyong kamatayan. Ang gabay na ito ay naglalayong magbigay ng isang malinaw na balangkas ng proseso. Huwag mag-atubiling humingi ng propesyonal na legal na payo upang matugunan ang iyong partikular na sitwasyon. Ang pagpaplano ng estate ay isang mahalagang bahagi ng responsableng pamamahala sa pananalapi, at ang isang revocable trust ay maaaring maging isang mahalagang kasangkapan sa iyong arsenal.