Paano Kumuha ng Temperatura: Gabay na Kumpleto
Ang pagkuha ng temperatura ay isang mahalagang kasanayan sa pangangalaga ng kalusugan, lalo na kapag may sakit ang isang tao. Ang pag-alam ng temperatura ay makakatulong upang malaman kung may lagnat, na maaaring senyales ng impeksiyon o ibang problema sa kalusugan. Sa gabay na ito, tatalakayin natin ang iba’t ibang paraan ng pagkuha ng temperatura, mga kagamitan na kailangan, at mga hakbang na dapat sundin upang makakuha ng tumpak na resulta.
**Bakit Mahalaga ang Pagkuha ng Temperatura?**
* **Pagkilala sa Lagnat:** Ang lagnat ay karaniwang senyales ng impeksyon. Ang pagkuha ng temperatura ay makakatulong upang malaman kung may lagnat at kung gaano ito kataas.
* **Pagsubaybay sa Kalagayan:** Ang regular na pagkuha ng temperatura ay makakatulong upang masubaybayan ang kalagayan ng isang taong may sakit at malaman kung gumagaling ba ito o lumalala.
* **Pagsangguni sa Doktor:** Ang temperatura ay mahalagang impormasyon na dapat ibahagi sa doktor upang makatulong sa pag-diagnose at paggamot.
**Mga Uri ng Termometro**
Mayroong iba’t ibang uri ng termometro na maaaring gamitin para sa pagkuha ng temperatura:
1. **Oral Thermometer (Termometro sa Bibig):** Ito ang pinakakaraniwang uri ng termometro. Ipinapasok ito sa bibig sa ilalim ng dila.
2. **Rectal Thermometer (Termometro sa Puwit):** Madalas itong ginagamit sa mga sanggol at maliliit na bata. Ipinapasok ito sa puwit.
3. **Axillary Thermometer (Termometro sa Kilikili):** Ipinapasok ito sa kilikili. Ito ay hindi gaanong tumpak kumpara sa oral at rectal thermometers.
4. **Tympanic Thermometer (Termometro sa Tainga):** Gumagamit ito ng infrared sensor upang sukatin ang temperatura sa loob ng tainga.
5. **Temporal Artery Thermometer (Termometro sa Noo):** Iginagala ito sa noo upang sukatin ang temperatura ng temporal artery.
6. **Non-Contact Infrared Thermometer (Termometro na Hindi Dumidikit):** Itinutok ito sa noo mula sa malayo. Ginagamit ito para sa mabilisang pagkuha ng temperatura at iwasan ang pagkalat ng mikrobyo.
**Mga Kagamitan na Kailangan**
* Termometro (ayon sa iyong napili)
* Alcohol o alcohol wipes (para sa paglilinis ng termometro)
* Lubricant (tulad ng petroleum jelly, para sa rectal thermometers)
* Tisyu o malinis na tela
**Paano Kumuha ng Temperatura (Hakbang-Hakbang)**
Narito ang detalyadong hakbang para sa bawat uri ng termometro:
**A. Paggamit ng Oral Thermometer (Termometro sa Bibig)**
1. **Maghanda:** Siguraduhing hindi kumain, uminom, o nanigarilyo ang pasyente sa loob ng 15-30 minuto bago kunin ang temperatura. Ang mga ito ay maaaring makaapekto sa resulta.
2. **Linisin ang Termometro:** Hugasan ang termometro gamit ang malamig na tubig at sabon. Pwede ring punasan ng alcohol wipe.
3. **Ilagay ang Termometro:** Ipasok ang dulo ng termometro sa ilalim ng dila. Siguraduhing nakasara ang bibig at huminga sa pamamagitan ng ilong.
4. **Hintayin:** Hintayin ang tamang oras. Karaniwan, ang digital thermometers ay tutunog kapag tapos na. Para sa mercury thermometers, hintayin ng 3 minuto.
5. **Basahin ang Temperatura:** Alisin ang termometro at basahin ang temperatura. Tandaan ang numero.
6. **Linisin Muli:** Linisin muli ang termometro pagkatapos gamitin.
**B. Paggamit ng Rectal Thermometer (Termometro sa Puwit)**
*Tandaan: Ang paraang ito ay karaniwang ginagamit sa mga sanggol at maliliit na bata. Kumunsulta sa doktor bago gamitin ang rectal thermometer sa mga nakatatanda.*
1. **Maghanda:** Siguraduhing malinis ang termometro. Hugasan gamit ang malamig na tubig at sabon, o punasan ng alcohol wipe.
2. **Lagyan ng Lubricant:** Lagyan ng kaunting petroleum jelly o lubricant ang dulo ng termometro upang hindi masaktan ang bata.
3. **Iposisyon ang Bata:** Iposisyon ang bata nang nakatihaya o nakadapa. Kung nakatihaya, itaas ang mga binti. Kung nakadapa, ilagay ang bata sa iyong kandungan.
4. **Ipasok ang Termometro:** Dahan-dahang ipasok ang dulo ng termometro sa puwit. Huwag itulak nang pwersahan. Sapat na ang ½ pulgada para sa mga sanggol at 1 pulgada para sa maliliit na bata.
5. **Hintayin:** Hintayin ang tamang oras. Karaniwan, ang digital thermometers ay tutunog kapag tapos na. Para sa mercury thermometers, hintayin ng 2 minuto.
6. **Basahin ang Temperatura:** Alisin ang termometro at basahin ang temperatura. Tandaan ang numero.
7. **Linisin Muli:** Linisin muli ang termometro pagkatapos gamitin.
**C. Paggamit ng Axillary Thermometer (Termometro sa Kilikili)**
1. **Maghanda:** Siguraduhing tuyo ang kilikili. Punasan kung kinakailangan.
2. **Linisin ang Termometro:** Hugasan ang termometro gamit ang malamig na tubig at sabon, o punasan ng alcohol wipe.
3. **Ilagay ang Termometro:** Ipasok ang dulo ng termometro sa kilikili. Siguraduhing nakadikit ang termometro sa balat.
4. **Ipiit ang Braso:** Ipiit nang mahigpit ang braso upang manatili sa lugar ang termometro.
5. **Hintayin:** Hintayin ang tamang oras. Karaniwan, ang digital thermometers ay tutunog kapag tapos na. Para sa mercury thermometers, hintayin ng 5 minuto.
6. **Basahin ang Temperatura:** Alisin ang termometro at basahin ang temperatura. Tandaan ang numero.
7. **Linisin Muli:** Linisin muli ang termometro pagkatapos gamitin.
**D. Paggamit ng Tympanic Thermometer (Termometro sa Tainga)**
1. **Maghanda:** Siguraduhing malinis ang panlabas na bahagi ng tainga. Alisin ang anumang dumi o earwax.
2. **Ilagay ang Probe Cover:** Maglagay ng bagong probe cover sa dulo ng termometro. Ito ay upang mapanatili ang kalinisan at maiwasan ang impeksyon.
3. **Ipasok ang Termometro:** Dahan-dahang ipasok ang probe sa tainga. Para sa mga bata, hilahin ang tainga pabalik at pababa. Para sa mga matatanda, hilahin ang tainga pabalik at pataas.
4. **Pindutin ang Button:** Pindutin ang button upang sukatin ang temperatura.
5. **Basahin ang Temperatura:** Basahin ang temperatura na nakalagay sa screen.
6. **Itapon ang Probe Cover:** Itapon ang ginamit na probe cover.
**E. Paggamit ng Temporal Artery Thermometer (Termometro sa Noo)**
1. **Maghanda:** Siguraduhing tuyo ang noo at walang pawis.
2. **Ilagay ang Termometro:** Ilagay ang termometro sa gitna ng noo.
3. **Igalaw ang Termometro:** Igalaw ang termometro sa noo patungo sa gilid ng hairline.
4. **Basahin ang Temperatura:** Basahin ang temperatura na nakalagay sa screen.
**F. Paggamit ng Non-Contact Infrared Thermometer (Termometro na Hindi Dumidikit)**
1. **Maghanda:** Siguraduhing walang sagabal sa pagitan ng termometro at ng noo.
2. **Itutok ang Termometro:** Itutok ang termometro sa noo mula sa tamang distansya (ayon sa manual ng termometro).
3. **Pindutin ang Button:** Pindutin ang button upang sukatin ang temperatura.
4. **Basahin ang Temperatura:** Basahin ang temperatura na nakalagay sa screen.
**Normal na Temperatura**
Ang normal na temperatura ng katawan ay karaniwang nasa pagitan ng 36.5°C (97.7°F) at 37.5°C (99.5°F). Ngunit, ito ay maaaring mag-iba depende sa indibidwal, oras ng araw, at paraan ng pagkuha ng temperatura.
* **Oral:** 37°C (98.6°F)
* **Rectal:** 37.5°C (99.5°F)
* **Axillary:** 36.5°C (97.7°F)
* **Tympanic:** 37.5°C (99.5°F)
* **Temporal Artery:** 37°C (98.6°F)
**Kailan Dapat Kumonsulta sa Doktor?**
Kumunsulta sa doktor kung ang temperatura ay:
* **Sanggol (0-3 months):** 38°C (100.4°F) o mas mataas
* **Bata (3 months – 3 years):** 39°C (102.2°F) o mas mataas
* **Matanda:** 40°C (104°F) o mas mataas
Kumunsulta rin sa doktor kung may kasama pang ibang sintomas ang lagnat, tulad ng:
* Hirap sa paghinga
* Pananakit ng dibdib
* Matinding sakit ng ulo
* Paninigas ng leeg
* Pagsusuka
* Pagkahilo
* Pagkalito
* Seizure (kombulsyon)
**Mga Tips para sa Tumpak na Pagkuha ng Temperatura**
* **Sundin ang Panuto:** Basahing mabuti ang manual ng termometro at sundin ang mga panuto.
* **Gamitin ang Tamang Termometro:** Pumili ng termometro na angkop sa edad at kalagayan ng pasyente.
* **Linisin ang Termometro:** Laging linisin ang termometro bago at pagkatapos gamitin.
* **Hintayin ang Tamang Oras:** Huwag madaliin ang pagkuha ng temperatura. Hintayin ang tamang oras upang makakuha ng tumpak na resulta.
* **Iwasan ang mga Pagkakamali:** Iwasan ang mga gawain na maaaring makaapekto sa temperatura, tulad ng pagkain, pag-inom, o paninigarilyo bago kunin ang temperatura.
**Pag-iingat**
* Huwag kailanman iwanang mag-isa ang isang bata habang kinukuhanan ng temperatura, lalo na kung gumagamit ng rectal thermometer.
* Huwag gumamit ng mercury thermometer. Kung mayroon kang mercury thermometer, itapon ito nang maayos sa isang designated hazardous waste disposal site.
* Kung may pagdududa, kumunsulta sa doktor o healthcare professional.
**Konklusyon**
Ang pagkuha ng temperatura ay isang mahalagang kasanayan sa pangangalaga ng kalusugan. Sa pamamagitan ng pagsunod sa mga hakbang na nabanggit sa gabay na ito, makukuha mo ang temperatura nang tama at malalaman kung may lagnat. Kung mayroon kang anumang mga katanungan o alalahanin, huwag mag-atubiling kumunsulta sa doktor o healthcare professional.