Paano Mag-Cite ng GitHub Repository sa Iyong Pananaliksik: Isang Gabay

Ang GitHub ay isang napakahalagang plataporma para sa pagho-host ng mga proyekto ng software, code, at iba pang digital na materyales. Kung gumamit ka ng isang GitHub repository sa iyong pananaliksik, mahalagang banggitin ito nang maayos upang bigyan ng kredito ang mga may-akda at upang matiyak ang transparency at reproducibility ng iyong trabaho. Ang pag-cite ng GitHub repository ay bahagi ng etika ng pananaliksik at nagpapakita ng paggalang sa intellectual property ng iba. Sa gabay na ito, tatalakayin natin kung bakit mahalaga ang pag-cite, iba’t ibang estilo ng citation, at kung paano mag-cite ng isang GitHub repository gamit ang iba’t ibang estilo tulad ng APA, MLA, Chicago, at BibTeX. Magbibigay din tayo ng mga konkretong halimbawa at karagdagang tips para masigurong wasto ang iyong citation.

## Bakit Mahalaga ang Pag-Cite ng GitHub Repository?

Mayroong ilang mahahalagang dahilan kung bakit kailangang i-cite ang isang GitHub repository:

* **Pagbibigay Kredito sa mga May-Akda:** Ang pag-cite ay nagbibigay ng nararapat na kredito sa mga developer at contributors na nagtrabaho sa repository. Ito ay isang paraan ng pagkilala sa kanilang pagsisikap at pag-ambag sa komunidad.
* **Transparency at Reproducibility:** Sa pamamagitan ng pag-cite, tinutulungan mo ang ibang mga mananaliksik na hanapin at gamitin ang parehong repository na ginamit mo. Ito ay mahalaga para sa reproducibility ng iyong pananaliksik, na isang mahalagang prinsipyo sa siyensiya.
* **Pag-iwas sa Plagiarism:** Ang hindi pagbanggit sa pinagmulan ng iyong impormasyon ay itinuturing na plagiarism. Ang pag-cite ng GitHub repository ay nakakatulong na maiwasan ito.
* **Pagpapakita ng Responsibilidad:** Ang pagbanggit ng repository ay nagpapakita na ikaw ay responsable sa iyong pananaliksik at na sinusunod mo ang mga pamantayan ng akademya.
* **Pagsunod sa Etika ng Pananaliksik:** Ang pag-cite ay bahagi ng etika ng pananaliksik. Ipinapakita nito na iginagalang mo ang intelektwal na pag-aari ng iba at sinusunod mo ang mga pamantayan ng propesyonalismo.

## Mga Elemento ng Citation para sa GitHub Repository

Bago tayo dumako sa mga tiyak na estilo ng citation, mahalagang malaman muna natin ang mga pangunahing elemento na kailangan upang bumuo ng isang kumpletong citation para sa isang GitHub repository. Karaniwang kasama sa citation ang mga sumusunod:

* **May-Akda (Author):** Ito ay maaaring pangalan ng indibidwal na nagmamay-ari ng repository o pangalan ng organisasyon.
* **Pamagat ng Repository (Repository Title):** Ito ang pangalan ng repository sa GitHub.
* **Bersyon o Tag (Version or Tag):** Kung gumamit ka ng partikular na bersyon ng repository, mahalagang isama ito sa citation. Ang mga bersyon ay kadalasang tinutukoy gamit ang mga tag (halimbawa, v1.0, v2.5).
* **URL:** Ito ang web address ng repository sa GitHub.
* **Petsa ng Pag-access (Date Accessed):** Ito ang petsa kung kailan mo huling binisita o ginamit ang repository.
* **Publisher (Publisher):** GitHub ang karaniwang publisher.
* **Petsa ng Paglathala (Date Published):** Kung may DOI ang repository, karaniwang isinasama ang petsa ng paglathala ng DOI.

## Mga Estilo ng Citation para sa GitHub Repository

Mayroong iba’t ibang estilo ng citation na ginagamit sa akademya at iba pang larangan. Narito ang ilang karaniwang estilo at kung paano mag-cite ng GitHub repository sa bawat isa:

### 1. APA (American Psychological Association) Style

Ang APA Style ay karaniwang ginagamit sa mga larangan ng sikolohiya, edukasyon, at iba pang mga social sciences. Narito ang format para sa pag-cite ng GitHub repository sa APA Style:

May-akda, A. A. (Taon). *Pamagat ng repository* (Bersyon) [Code repository]. GitHub. URL

**Halimbawa:**

Scikit-learn developers. (2023). *scikit-learn: Machine Learning in Python* (1.3.0) [Code repository]. GitHub. https://github.com/scikit-learn/scikit-learn

**Paliwanag:**

* **May-akda:** `Scikit-learn developers` (Pangalan ng organisasyon)
* **Taon:** `2023` (Taon kung kailan inilabas ang bersyon)
* **Pamagat ng repository:** `scikit-learn: Machine Learning in Python` (Italicized)
* **Bersyon:** `1.3.0` (Bersyon ng repository)
* **[Code repository]:** Inilalagay sa loob ng square brackets upang ipahiwatig na ito ay isang code repository.
* **GitHub:** Ang plataporma kung saan naka-host ang repository.
* **URL:** Ang link sa repository sa GitHub.

**In-text citation:**

* (Scikit-learn developers, 2023)

### 2. MLA (Modern Language Association) Style

Ang MLA Style ay karaniwang ginagamit sa mga larangan ng humanities, tulad ng panitikan at wika. Narito ang format para sa pag-cite ng GitHub repository sa MLA Style:

May-akda, A. A. “Pamagat ng repository.” *GitHub*, Bersyon, Petsa ng paglathala, URL. Petsa ng Pag-access.

**Halimbawa:**

Scikit-learn developers. “scikit-learn: Machine Learning in Python.” *GitHub*, 1.3.0, 2023, https://github.com/scikit-learn/scikit-learn. Accessed 15 Nobyembre 2023.

**Paliwanag:**

* **May-akda:** `Scikit-learn developers`
* **Pamagat ng repository:** `scikit-learn: Machine Learning in Python` (Nakalagay sa loob ng quotation marks)
* **GitHub:** Ang plataporma.
* **Bersyon:** `1.3.0`
* **Petsa ng paglathala:** `2023`
* **URL:** Ang link sa repository.
* **Petsa ng Pag-access:** `Accessed 15 Nobyembre 2023.`

**In-text citation:**

* (Scikit-learn developers)

### 3. Chicago Style

Ang Chicago Style ay karaniwang ginagamit sa kasaysayan, humanities, at iba pang mga larangan. Mayroong dalawang pangunahing bersyon ng Chicago Style: Notes and Bibliography at Author-Date. Narito ang halimbawa para sa Notes and Bibliography:

May-akda, A. A. *Pamagat ng repository*. Bersyon. GitHub. URL.

**Halimbawa:**

Scikit-learn developers. *scikit-learn: Machine Learning in Python*. 1.3.0. GitHub. https://github.com/scikit-learn/scikit-learn.

**Paliwanag:**

* **May-akda:** `Scikit-learn developers`
* **Pamagat ng repository:** `scikit-learn: Machine Learning in Python` (Italicized)
* **Bersyon:** `1.3.0`
* **GitHub:** Ang plataporma.
* **URL:** Ang link sa repository.

**Footnote/Endnote:**

1. Scikit-learn developers, *scikit-learn: Machine Learning in Python*, 1.3.0, GitHub, https://github.com/scikit-learn/scikit-learn.

Para sa Author-Date style:

May-akda, A. A. Taon. *Pamagat ng repository*. Bersyon. GitHub. URL.

**Halimbawa:**

Scikit-learn developers. 2023. *scikit-learn: Machine Learning in Python*. 1.3.0. GitHub. https://github.com/scikit-learn/scikit-learn.

**In-text citation:**

* (Scikit-learn developers 2023)

### 4. BibTeX

Ang BibTeX ay isang format ng file na ginagamit para sa pamamahala ng mga sanggunian, lalo na sa LaTeX. Narito ang isang halimbawa kung paano mag-cite ng GitHub repository gamit ang BibTeX:

@misc{scikit-learn,
author = {Scikit-learn developers},
title = {scikit-learn: Machine Learning in Python},
year = {2023},
version = {1.3.0},
publisher = {GitHub},
url = {https://github.com/scikit-learn/scikit-learn}
}

**Paliwanag:**

* `@misc`: Uri ng entry (maaaring baguhin kung mas angkop ang ibang uri)
* `author`: May-akda ng repository.
* `title`: Pamagat ng repository.
* `year`: Taon ng paglathala o pag-access.
* `version`: Bersyon ng repository.
* `publisher`: Ang plataporma (GitHub).
* `url`: Ang link sa repository.

Sa iyong LaTeX document, maaari mo itong i-cite gamit ang command na `\cite{scikit-learn}`.

## Paano Hanapin ang mga Kinakailangang Impormasyon sa GitHub

Ang paghahanap ng kinakailangang impormasyon para sa citation ay madali lamang sa GitHub. Narito ang mga hakbang:

1. **Bisitahin ang GitHub Repository:** Pumunta sa pahina ng GitHub repository na gusto mong i-cite.
2. **Hanapin ang May-Akda:** Ang may-akda ay karaniwang nakalista sa itaas ng pahina ng repository. Ito ay maaaring pangalan ng isang indibidwal o pangalan ng isang organisasyon.
3. **Hanapin ang Pamagat:** Ang pamagat ng repository ay ang pangalan ng repository mismo, na makikita rin sa itaas ng pahina.
4. **Hanapin ang Bersyon o Tag:** Hanapin ang tab na “Releases” o “Tags.” Dito mo makikita ang mga bersyon ng repository. Piliin ang bersyon na ginamit mo sa iyong pananaliksik. Kung walang partikular na bersyon, maaaring hindi ito kailangan.
5. **Kopyahin ang URL:** Kopyahin ang URL ng repository mula sa address bar ng iyong browser.
6. **Petsa ng Pag-access:** Itala ang petsa kung kailan mo huling binisita o ginamit ang repository.

## Mga Karagdagang Tips para sa Wastong Pag-Cite

* **Tiyakin ang Pagiging Consistent:** Gumamit ng parehong estilo ng citation sa buong dokumento.
* **Konsultahin ang Style Guide:** Sumangguni sa opisyal na style guide ng APA, MLA, Chicago, o iba pang estilo na ginagamit mo para sa mga detalye at alituntunin.
* **Gumamit ng Citation Management Tools:** Gumamit ng mga tool tulad ng Zotero, Mendeley, o EndNote upang pamahalaan ang iyong mga sanggunian at awtomatikong bumuo ng mga citation.
* **I-double Check:** Palaging i-double check ang iyong mga citation para sa mga error bago isumite ang iyong trabaho.
* **Gumamit ng Digital Object Identifier (DOI) kung mayroon:** Kung ang repository ay may DOI, gamitin ito sa citation. Mas maganda ito kaysa sa URL dahil ang DOI ay permanente.
* **Maging Specific:** Kung gumamit ka lamang ng isang partikular na file o seksyon ng repository, tukuyin ito sa iyong citation kung kinakailangan.

## Halimbawa ng Pag-Cite ng Partikular na File sa GitHub Repository

Minsan, hindi buong repository ang ginagamit mo, kundi isang partikular na file lamang. Sa ganitong kaso, kailangan mong banggitin ang file na iyon nang mas detalyado.

**Halimbawa (APA Style):**

May-akda, A. A. (Taon). Pangalan ng file. Sa *Pamagat ng repository* (Bersyon). GitHub. URL ng file

**Halimbawa:**

Scikit-learn developers. (2023). linear_model.py. Sa *scikit-learn: Machine Learning in Python* (1.3.0). GitHub. https://github.com/scikit-learn/scikit-learn/blob/main/sklearn/linear_model/_linear_model.py

**In-text citation:**

* (Scikit-learn developers, 2023, `linear_model.py`)

## Mga Madalas Itanong (FAQs)

**1. Paano kung walang bersyon ang GitHub repository?**

Kung walang partikular na bersyon na nakalista, maaari mong tanggalin ang bahagi ng bersyon sa iyong citation o sabihin na “latest version.” Siguraduhing itala ang petsa kung kailan mo huling binisita ang repository.

**2. Paano kung maraming may-akda ang isang GitHub repository?**

Kung maraming may-akda, ilista ang mga ito hangga’t maaari. Kung napakarami, maaari mong gamitin ang pangalan ng pangunahing may-akda at sundan ito ng “et al.” (at iba pa).

**3. Kailangan ko bang i-cite ang GitHub repository kung binago ko ang code?**

Oo, kailangan mo pa ring i-cite ang orihinal na repository at tukuyin na binago mo ang code. Maaari mong banggitin ang iyong mga pagbabago sa iyong citation o sa iyong paglalarawan.

**4. Anong citation style ang dapat kong gamitin?**

Ang citation style na dapat mong gamitin ay depende sa mga alituntunin ng iyong institusyon, journal, o larangan ng pag-aaral. Kung hindi ka sigurado, tanungin ang iyong propesor o editor.

**5. Saan ko mahahanap ang DOI ng isang GitHub repository?**

Ang DOI ay karaniwang nakalista sa repository mismo, sa README file, o sa metadata. Kung hindi ito nakalista, maaaring walang DOI ang repository.

## Konklusyon

Ang pag-cite ng GitHub repository ay isang mahalagang bahagi ng responsableng pananaliksik. Sa pamamagitan ng pagsunod sa mga hakbang at alituntunin sa gabay na ito, masisiguro mong wasto at kumpleto ang iyong mga citation. Ang pagbibigay kredito sa mga may-akda at pagtiyak ng transparency ay mahalaga para sa pagtataguyod ng etika at integridad sa komunidad ng pananaliksik. Tandaan na ang bawat estilo ng citation ay may sariling mga patakaran, kaya laging konsultahin ang opisyal na style guide. Gumamit ng mga citation management tools upang gawing mas madali ang proseso at i-double check ang iyong mga citation bago isumite ang iyong trabaho. Sa ganitong paraan, makakatulong ka sa pagpapahalaga sa kontribusyon ng mga developer at sa pagpapalaganap ng masusing pananaliksik.

Sa pamamagitan ng pagsunod sa gabay na ito, magiging handa ka nang i-cite ang mga GitHub repository nang may kumpiyansa at katumpakan. Good luck sa iyong pananaliksik!