Paano Mag-Format ng PC Nang Walang CD: Isang Kumpletong Gabay

Maraming dahilan kung bakit kailangan mong i-format ang iyong PC. Maaaring dahil bumagal na ito, nagkakaproblema sa virus, o gusto mo lang ibenta ito at linisin ang lahat ng personal na impormasyon. Karaniwan, ang pag-format ay ginagawa gamit ang CD/DVD ng Windows. Pero paano kung wala kang CD/DVD drive o nawala mo ang iyong Windows installation disc? Huwag mag-alala! May mga paraan para mag-format ng iyong PC nang walang CD, at ituturo ko sa iyo ang mga ito nang detalyado.

**Bakit Kailangan Mag-Format ng PC?**

Bago tayo magpatuloy, alamin muna natin kung bakit nga ba kailangan ang pag-format:

* **Pagbagal ng PC:** Sa paglipas ng panahon, ang iyong PC ay napupuno ng mga temporary files, unnecessary programs, at registry errors na nagiging sanhi ng pagbagal nito. Ang pag-format ay naglilinis ng lahat ng ito at binabalik ang iyong PC sa dating bilis.
* **Virus Infection:** Kung ang iyong PC ay infected ng virus, ang pag-format ang isa sa mga pinakamabisang paraan para alisin ang mga ito. Tinatanggal nito ang lahat ng data sa iyong hard drive, kasama na ang mga malisyosong software.
* **Problema sa Software:** Kung may mga software ka na hindi gumagana nang maayos o nagiging sanhi ng mga error, ang pag-format ay maaaring makatulong sa pag-resolba sa mga ito.
* **Pagbebenta ng PC:** Kung gusto mong ibenta ang iyong PC, mahalaga na i-format ito para protektahan ang iyong privacy. Tinatanggal nito ang lahat ng iyong personal na impormasyon, gaya ng mga password, financial data, at mga litrato.
* **Pag-i-install ng Bagong Operating System:** Kung gusto mong mag-install ng bagong operating system, kadalasan kailangan mo munang i-format ang iyong hard drive.

**Mahalagang Paalala Bago Mag-Format**

Bago mo simulan ang pag-format, siguraduhin na nagawa mo na ang mga sumusunod:

* **Backup ng Mahalagang Files:** Ito ang pinakamahalagang hakbang. Ang pag-format ay tatanggalin ang lahat ng data sa iyong hard drive, kaya siguraduhin na na-backup mo na ang lahat ng mga importanteng files mo, gaya ng mga dokumento, litrato, video, at iba pa. Maaari mong i-save ang mga ito sa isang external hard drive, USB flash drive, o cloud storage.
* **Hanapin ang iyong Windows Product Key:** Kailangan mo ang iyong Windows Product Key para muling i-activate ang iyong Windows pagkatapos ng pag-format. Karaniwan itong nakalagay sa sticker sa iyong PC o sa packaging ng Windows.
* **Ihanda ang mga Drivers:** Pagkatapos ng pag-format, kailangan mong i-install muli ang mga drivers para sa iyong mga hardware components, gaya ng video card, sound card, at network adapter. Siguraduhing meron kang mga drivers na ito sa isang USB flash drive o na-download na sa ibang device.
* **Siguraduhin na Nakasaksak ang Laptop:** Kung nag-fo-format ka ng laptop, siguraduhing nakasaksak ito sa charger para hindi ito mamatay habang nag-fo-format. Ang biglaang pagkawala ng kuryente habang nag-fo-format ay maaaring magdulot ng problema sa iyong hard drive.

**Mga Paraan Para Mag-Format ng PC Nang Walang CD**

Narito ang ilang paraan para mag-format ng iyong PC nang walang CD/DVD drive:

**Paraan 1: Reset This PC (Windows 10/11)**

Ang Windows 10 at 11 ay may built-in na feature na tinatawag na “Reset This PC” na nagbibigay-daan sa iyong i-format ang iyong PC nang walang CD. Ito ang pinakamadaling paraan para mag-format, at inirerekomenda ko ito kung ikaw ay gumagamit ng Windows 10 o 11.

**Mga Hakbang:**

1. **Pumunta sa Settings:** Pindutin ang Windows key + I para buksan ang Settings app.
2. **Piliin ang Update & Security:** Sa Settings app, i-click ang “Update & Security”.
3. **I-click ang Recovery:** Sa kaliwang sidebar, i-click ang “Recovery”.
4. **I-click ang Get Started:** Sa ilalim ng “Reset this PC”, i-click ang “Get Started”.
5. **Piliin ang Opsyon:** May dalawang opsyon kang pagpipilian:
* **Keep my files:** Aalisin nito ang mga apps at settings, pero pananatilihin ang iyong personal files.
* **Remove everything:** Ito ang full format na tatanggalin ang lahat ng data sa iyong hard drive. Piliin ito kung gusto mong ibenta ang iyong PC o kung gusto mo ng malinis na simula.
6. **Sundin ang mga Instructions:** Sundin ang mga instructions sa screen para kumpletuhin ang pag-format. Depende sa iyong piniling opsyon, maaaring tumagal ng ilang minuto hanggang ilang oras ang proseso.

**Detalyadong Paglalarawan ng mga Opsyon sa Reset This PC**

Kapag pinili mo ang “Get Started” sa ilalim ng “Reset this PC”, bibigyan ka ng Windows ng dalawang pangunahing opsyon:

* **Keep my files:**
* **Layunin:** Ang opsyon na ito ay naglalayong i-refresh ang iyong sistema nang hindi nawawala ang iyong personal na mga file (tulad ng mga dokumento, litrato, video, at musika). Ito ay kapaki-pakinabang kung ang iyong PC ay nagiging mabagal o nakakaranas ng mga error, ngunit hindi mo gustong mawala ang iyong mga file.
* **Proseso:** Aalisin ng opsyon na ito ang mga apps at setting na iyong na-install, ngunit pananatilihin nito ang iyong personal na mga file. Pagkatapos ng pag-reset, kakailanganin mong muling i-install ang mga app na gusto mong gamitin.
* **Kailan Gamitin:** Gamitin ang opsyon na ito kung:
* Ang iyong PC ay bumagal at gusto mo itong pabilisin nang hindi nawawala ang iyong mga file.
* Nakakaranas ka ng mga error sa software na hindi mo malutas.
* Gusto mong linisin ang iyong sistema nang hindi nagsisimula mula sa simula.
* **Mahalagang Tandaan:** Kahit na pinapanatili ng opsyon na ito ang iyong mga file, palaging magandang ideya na magkaroon ng backup bago ka magpatuloy, para sa anumang hindi inaasahang pangyayari.

* **Remove everything:**
* **Layunin:** Ito ang buong format. Tatanggalin nito ang lahat ng iyong personal na mga file, apps, at setting. Ibabalik nito ang iyong PC sa estado nito noong binili mo ito. Ito ay kapaki-pakinabang kung gusto mong ibenta ang iyong PC, kung gusto mong magsimula mula sa simula, o kung ang iyong PC ay infected ng virus.
* **Proseso:** Tatanggalin ng opsyon na ito ang lahat ng data sa iyong hard drive. Pagkatapos ng pag-reset, kakailanganin mong muling i-install ang operating system at lahat ng iyong mga app.
* **Kailan Gamitin:** Gamitin ang opsyon na ito kung:
* Gusto mong ibenta ang iyong PC at siguraduhing walang maiwang personal na impormasyon.
* Gusto mong magsimula mula sa simula at linisin ang lahat ng data sa iyong PC.
* Ang iyong PC ay infected ng virus at gusto mong siguraduhing maalis ang lahat ng malisyosong software.
* **Mahalagang Tandaan:** Ang opsyon na ito ay hindi maibabalik. Kapag tinanggal mo ang lahat, wala nang paraan para mabawi ang iyong mga file. Siguraduhing na-backup mo na ang lahat ng iyong importanteng files bago ka magpatuloy.

**Mga Karagdagang Opsyon Pagkatapos Piliin ang “Remove everything”**

Pagkatapos mong piliin ang “Remove everything”, bibigyan ka ng Windows ng dalawang karagdagang opsyon:

* **Just remove my files:** Mabilis na tatanggalin nito ang iyong mga file, ngunit maaaring mabawi pa rin ang mga ito gamit ang data recovery software. Ito ang pinakamabilis na opsyon, ngunit hindi ito ang pinakaligtas.
* **Remove files and clean the drive:** Mas matagal itong tatanggalin ang iyong mga file, ngunit mas mahirap nang mabawi ang mga ito. Ito ang pinakaligtas na opsyon, at inirerekomenda ko ito kung gusto mong ibenta ang iyong PC. Ito ay dahil sinusulat nito ang data sa hard drive nang ilang beses, kaya mas mahirap para sa sinuman na mabawi ang iyong mga file.

**Paano kung Nagka-problema sa Reset This PC?**

Kung nagka-problema ka sa “Reset this PC”, maaaring may problema sa iyong Windows installation. Maaari mong subukan ang iba pang mga paraan sa ibaba, o maaari mong subukan ang pag-download ng Windows Media Creation Tool at gamitin ito para mag-create ng bootable USB drive.

**Paraan 2: System Restore (Kung Mayroon Kang Restore Point)**

Ang System Restore ay isang feature ng Windows na nagbibigay-daan sa iyong ibalik ang iyong PC sa isang nakaraang estado. Kung mayroon kang restore point na ginawa bago ka nagkaroon ng problema sa iyong PC, maaari mong gamitin ang System Restore para i-format ang iyong PC. Hindi nito tatanggalin ang iyong personal files, pero ibabalik nito ang iyong system settings at mga programa sa nakaraang estado.

**Mga Hakbang:**

1. **Buksan ang Control Panel:** Hanapin ang “Control Panel” sa Start menu at buksan ito.
2. **Piliin ang System and Security:** Sa Control Panel, i-click ang “System and Security”.
3. **I-click ang System:** I-click ang “System”.
4. **I-click ang System Protection:** Sa kaliwang sidebar, i-click ang “System Protection”.
5. **I-click ang System Restore:** Sa tab na System Protection, i-click ang “System Restore”.
6. **Piliin ang Restore Point:** Piliin ang restore point na gusto mong gamitin. Pumili ng restore point na ginawa bago ka nagkaroon ng problema sa iyong PC.
7. **Sundin ang mga Instructions:** Sundin ang mga instructions sa screen para kumpletuhin ang System Restore. Maaaring tumagal ng ilang minuto hanggang isang oras ang proseso.

**Mga Detalye Tungkol sa System Restore**

* **Ano ang System Restore?** Ang System Restore ay isang feature ng Windows na regular na kumukuha ng “snapshots” ng iyong system files, registry settings, at drivers. Ang mga snapshot na ito ay tinatawag na “restore points”.
* **Paano Ito Gumagana?** Kapag nagpatakbo ka ng System Restore, ibabalik nito ang iyong computer sa estado nito sa oras na ginawa ang napiling restore point. Hindi nito tatanggalin ang iyong personal files (tulad ng mga dokumento, litrato, atbp.), ngunit babaguhin nito ang iyong system settings, registry settings, at drivers.
* **Kailan Ito Gamitin?** Gamitin ang System Restore kung nakakaranas ka ng mga problema sa iyong computer pagkatapos mag-install ng bagong software, driver, o update. Maaari itong makatulong na ayusin ang mga problema sa pamamagitan ng pagbabalik sa isang nakaraang estado kung saan gumagana nang maayos ang iyong computer.
* **Mahalagang Tandaan:**
* Siguraduhin na mayroon kang nakaraang restore point bago ka magpatuloy. Kung hindi ka regular na gumagawa ng restore points, maaaring wala kang magagamit.
* Ang System Restore ay hindi maibabalik. Kapag nakumpleto na ang proseso, hindi mo na maibabalik ang iyong computer sa estado nito bago mo patakbuhin ang System Restore.
* Hindi tinatanggal ng System Restore ang mga virus o malware. Kung ang iyong computer ay infected ng virus, kailangan mong gumamit ng antivirus software para alisin ito.

**Paraan 3: Gamit ang Recovery Partition (Kung Meron)**

Maraming mga PC, lalo na ang mga pre-built na laptop at desktop, ay may recovery partition. Ito ay isang espesyal na partisyon sa hard drive na naglalaman ng isang image ng iyong operating system sa estado nito noong binili mo ang iyong PC. Maaari mong gamitin ang recovery partition para i-format ang iyong PC at ibalik ito sa factory settings.

**Mga Hakbang:**

1. **I-restart ang iyong PC:** I-restart ang iyong PC.
2. **Pindutin ang Recovery Key:** Habang nagre-restart ang iyong PC, pindutin ang recovery key. Karaniwan itong F11, F12, o Esc key. Maaaring mag-iba ang recovery key depende sa manufacturer ng iyong PC. Tingnan ang manual ng iyong PC para malaman ang tamang recovery key.
3. **Piliin ang Recovery Option:** Pagkatapos mong pindutin ang recovery key, dapat kang makakita ng isang menu na may iba’t ibang recovery options. Piliin ang opsyon na nagpapahintulot sa iyong i-format ang iyong PC at ibalik ito sa factory settings. Maaaring iba-iba ang pangalan ng opsyon na ito, pero kadalasan ay naglalaman ito ng mga salitang “recovery”, “reset”, o “factory reset”.
4. **Sundin ang mga Instructions:** Sundin ang mga instructions sa screen para kumpletuhin ang pag-format. Maaaring tumagal ng ilang minuto hanggang ilang oras ang proseso.

**Mga Detalye Tungkol sa Recovery Partition**

* **Ano ang Recovery Partition?** Ito ay isang nakatagong partisyon sa iyong hard drive na naglalaman ng isang image ng operating system at mga driver sa orihinal na estado ng iyong computer noong binili mo ito.
* **Paano Ito Gumagana?** Kapag ginamit mo ang recovery partition, ibabalik nito ang iyong computer sa factory settings, na parang bago mo pa lang itong binili. Tatanggalin nito ang lahat ng iyong personal na mga file, apps, at setting.
* **Kailan Ito Gamitin?** Gamitin ang recovery partition kung:
* Gusto mong i-format ang iyong computer at ibalik ito sa factory settings.
* Nakakaranas ka ng mga malubhang problema sa iyong computer na hindi mo kayang ayusin.
* Gusto mong ibenta ang iyong computer at siguraduhing walang maiwang personal na impormasyon.
* **Mahalagang Tandaan:**
* Siguraduhin na na-backup mo na ang lahat ng iyong importanteng files bago ka gumamit ng recovery partition, dahil tatanggalin nito ang lahat ng data sa iyong hard drive.
* Maaaring hindi gumana ang recovery partition kung ang iyong hard drive ay napinsala o kung ang recovery partition ay nabura.
* Ang proseso ng paggamit ng recovery partition ay maaaring mag-iba depende sa manufacturer ng iyong computer. Tingnan ang manual ng iyong computer para sa mga tiyak na instructions.

**Paraan 4: Clean Install Gamit ang Windows Media Creation Tool**

Ito ay isang mas advanced na paraan, pero ito ang pinakamabisang paraan para magkaroon ng malinis na simula. Kailangan mo ng isa pang gumaganang PC at isang USB flash drive (hindi bababa sa 8GB).

**Mga Hakbang:**

1. **I-download ang Windows Media Creation Tool:** Sa isang gumaganang PC, pumunta sa website ng Microsoft at i-download ang Windows Media Creation Tool.
2. **Patakbuhin ang Tool:** Patakbuhin ang Windows Media Creation Tool at sundin ang mga instructions para mag-create ng bootable USB drive. Piliin ang tamang bersyon ng Windows na gusto mong i-install.
3. **I-boot ang iyong PC mula sa USB Drive:** I-saksak ang USB drive sa iyong PC na gusto mong i-format. I-restart ang iyong PC at pumasok sa BIOS settings. Maaaring mag-iba ang key para makapasok sa BIOS settings depende sa manufacturer ng iyong PC (kadalasang Del, F2, F12, o Esc). Hanapin ang boot order settings at siguraduhing ang USB drive ang nakatakdang mag-boot muna.
4. **Sundin ang mga Instructions:** Pagkatapos mag-boot mula sa USB drive, sundin ang mga instructions sa screen para i-install ang Windows. Sa proseso ng pag-install, bibigyan ka ng opsyon na i-format ang iyong hard drive. Siguraduhing piliin ang opsyon na “Custom: Install Windows only (advanced)” at i-format ang partition kung saan naka-install ang iyong kasalukuyang operating system.

**Detalyadong Paglalarawan sa Paggamit ng Windows Media Creation Tool**

Ang Windows Media Creation Tool ay isang napakalaking tulong para sa pag-install ng Windows nang walang CD/DVD. Narito ang mas detalyadong paliwanag:

* **Pag-download ng Windows Media Creation Tool:**
* **Pumunta sa Opisyal na Website:** Buksan ang iyong web browser at pumunta sa opisyal na website ng Microsoft. Hanapin ang seksyon para sa pag-download ng Windows.
* **Hanapin ang Windows Media Creation Tool:** Sa seksyon ng pag-download, hanapin ang tool na tinatawag na “Windows Media Creation Tool” para sa bersyon ng Windows na gusto mong i-install (halimbawa, Windows 10 o Windows 11).
* **I-download ang Tool:** I-click ang download button at i-save ang tool sa iyong computer. Ito ay maliit na file lamang at mabilis lang itong ma-download.
* **Paglikha ng Bootable USB Drive:**
* **Ihanda ang USB Drive:** Siguraduhin na mayroon kang USB flash drive na may hindi bababa sa 8GB na kapasidad. Mahalaga ring i-backup mo ang anumang data na nakaimbak sa USB drive, dahil buburahin ng tool ang lahat ng data dito.
* **Patakbuhin ang Tool:** Hanapin ang na-download na Windows Media Creation Tool at i-double click ito para patakbuhin.
* **Tanggapin ang mga Tuntunin:** Basahin ang mga tuntunin at kundisyon, at i-click ang “Accept” para magpatuloy.
* **Piliin ang “Create installation media…”**: Sa susunod na screen, piliin ang opsyon na “Create installation media (USB flash drive, DVD, or ISO file) for another PC” at i-click ang “Next”.
* **Piliin ang Wika, Edisyon, at Arkitektura:** Piliin ang wika, edisyon (halimbawa, Windows 10 Home o Windows 10 Pro), at arkitektura (32-bit o 64-bit) ng Windows na gusto mong i-install. Kung hindi ka sigurado, piliin ang “Use the recommended options for this PC”. I-click ang “Next”.
* **Piliin ang USB Flash Drive:** Piliin ang “USB flash drive” bilang media na gagamitin at i-click ang “Next”.
* **Piliin ang USB Drive:** Piliin ang tamang USB drive mula sa listahan at i-click ang “Next”.
* **Hintayin ang Paglikha:** Maghihintay ka ngayon habang dini-download ng tool ang mga kinakailangang files at nililikha ang bootable USB drive. Maaaring tumagal ito ng ilang oras, depende sa iyong internet connection.
* **Tapos na!** Kapag tapos na, makakakita ka ng mensahe na nagsasabing “Your USB flash drive is ready”. I-click ang “Finish”.
* **Pag-boot mula sa USB Drive:**
* **I-saksak ang USB Drive:** I-saksak ang bootable USB drive sa iyong computer na gusto mong i-format.
* **I-restart ang Computer:** I-restart ang computer.
* **Pumasok sa BIOS/UEFI Settings:** Habang nagre-restart ang computer, kailangan mong pumasok sa BIOS o UEFI settings. Ang paraan para gawin ito ay nag-iiba depende sa manufacturer ng computer, ngunit karaniwan ay kailangan mong pindutin ang isang key tulad ng Del, F2, F12, Esc habang nagre-restart.
* **Baguhin ang Boot Order:** Sa BIOS/UEFI settings, hanapin ang seksyon para sa boot order. Baguhin ang boot order para mag-boot muna ang computer mula sa USB drive.
* **I-save ang mga Pagbabago at Lumabas:** I-save ang mga pagbabago sa BIOS/UEFI settings at lumabas. Ire-restart ang computer.
* **Pag-install ng Windows:**
* **Mag-boot mula sa USB:** Dapat na ngayon ay mag-boot ang computer mula sa USB drive.
* **Piliin ang Wika at Keyboard:** Piliin ang iyong wika at keyboard layout at i-click ang “Next”.
* **I-click ang “Install now”**: I-click ang “Install now” para simulan ang proseso ng pag-install.
* **Tanggapin ang mga Tuntunin:** Tanggapin ang mga tuntunin at kundisyon at i-click ang “Next”.
* **Piliin ang “Custom: Install Windows only (advanced)”**: Piliin ang “Custom: Install Windows only (advanced)” para magkaroon ka ng kontrol sa kung saan i-install ang Windows.
* **I-format ang Drive:** Sa screen na kung saan mo pipiliin kung saan i-install ang Windows, makikita mo ang listahan ng mga partitions sa iyong hard drive. Piliin ang partition kung saan kasalukuyang naka-install ang iyong Windows (kadalasang C: drive) at i-click ang “Format”. **Mag-ingat! Siguraduhing tama ang iyong pini-format, dahil tatanggalin nito ang lahat ng data sa partition na iyon.**
* **Piliin ang Partition at Mag-install:** Pagkatapos i-format ang drive, piliin muli ang partition at i-click ang “Next” para simulan ang pag-install ng Windows.
* **Hintayin ang Pag-install:** Maghihintay ka ngayon habang kinokopya ng Windows ang mga files at nag-i-install. Maaaring tumagal ito ng ilang oras.
* **Sundin ang mga Instructions:** Sundin ang mga instructions sa screen para kumpletuhin ang pag-install.
* **Tapos na!** Kapag tapos na ang pag-install, ire-restart ang iyong computer at magsisimula ka sa bagong Windows installation.

**Mga Karagdagang Tips at Troubleshooting**

* **Problema sa Pag-boot mula sa USB:** Kung hindi mo ma-boot ang iyong PC mula sa USB drive, siguraduhin na tama ang boot order sa BIOS settings. Maaaring kailanganin mo ring i-disable ang Secure Boot sa BIOS settings.
* **Hindi Makita ang USB Drive:** Kung hindi nakikita ang USB drive sa BIOS settings, subukan ang ibang USB port. Maaari ring subukan ang ibang USB drive.
* **Error sa Pag-install:** Kung nakakakuha ka ng error sa panahon ng pag-install, siguraduhin na mayroon kang sapat na espasyo sa iyong hard drive. Maaari ring subukan ang pag-download muli ng Windows Media Creation Tool at paglikha muli ng bootable USB drive.
* **Drivers:** Pagkatapos mag-format at mag-install ng Windows, napakahalaga na i-install ang mga kinakailangang drivers para sa iyong hardware. Pumunta sa website ng manufacturer ng iyong computer o motherboard para i-download ang pinakabagong drivers.

**Konklusyon**

Iyan ang mga paraan para mag-format ng PC nang walang CD. Sana nakatulong ang gabay na ito sa iyo. Mahalaga na sundin ang mga instructions nang maingat at siguraduhing na-backup mo na ang lahat ng iyong importanteng files bago ka mag-format. Good luck!

**Disclaimer:** Ang mga instructions na ito ay ibinigay para sa impormasyon lamang. Hindi ako mananagot para sa anumang pinsala na maaaring mangyari sa iyong PC dahil sa pagsunod sa mga instructions na ito. Sundin ang mga instructions na ito sa iyong sariling pananagutan.