Paano Mag-install ng Ubuntu sa Windows: Isang Gabay na Madaling Sundan

Ang Ubuntu ay isang sikat at malayang operating system na batay sa Linux. Marami ang gumagamit nito dahil sa seguridad, pagiging customizable, at malawak na suporta sa komunidad. Kung gusto mong subukan ang Ubuntu nang hindi inaalis ang iyong Windows operating system, may dalawang pangunahing paraan para gawin ito: ang Virtual Machine (VM) at ang Windows Subsystem for Linux (WSL).

**Pumili ng Paraan: Virtual Machine (VM) vs. Windows Subsystem for Linux (WSL)**

Bago tayo magsimula, mahalagang pag-usapan ang dalawang paraan at kung alin ang mas angkop sa iyong pangangailangan:

* **Virtual Machine (VM):** Ito ay nag-e-emulate ng isang buong computer system sa loob ng iyong Windows operating system. Gumagamit ito ng software tulad ng VirtualBox o VMware. Nagbibigay ito ng ganap na hiwalay na environment para sa Ubuntu, na parang mayroon kang dalawang computer sa isa. Ito ay mas magaan sa resources kaysa sa dual-booting, ngunit mas mabigat pa rin sa resources kaysa sa WSL.
* **Windows Subsystem for Linux (WSL):** Ito ay nagpapahintulot sa iyo na magpatakbo ng isang Linux environment (tulad ng Ubuntu) nang direkta sa loob ng Windows. Hindi ito nangangailangan ng virtualization. Mas mabilis at mas magaan ito kaysa sa VM dahil direktang gumagamit ito ng kernel ng Windows. Ito ay ideal para sa mga developers na gustong gumamit ng Linux tools sa loob ng Windows.

**Para sa gabay na ito, tatalakayin natin ang parehong paraan: ang pag-install ng Ubuntu sa pamamagitan ng Virtual Machine (gamit ang VirtualBox) at ang pag-install gamit ang Windows Subsystem for Linux (WSL).**

## Paraan 1: Pag-install ng Ubuntu sa Windows gamit ang VirtualBox

Ang VirtualBox ay isang libre at open-source na virtualization software. Ito ay isang mahusay na pagpipilian para sa mga gustong subukan ang Ubuntu sa isang hiwalay na environment.

**Mga Kinakailangan:**

* Isang computer na may Windows operating system (Windows 10 o mas bago ang inirerekomenda).
* Hindi bababa sa 4GB ng RAM (8GB ang inirerekomenda).
* Hindi bababa sa 20GB ng libreng disk space.
* Isang matatag na koneksyon sa internet.
* VirtualBox (I-download dito: [https://www.virtualbox.org/wiki/Downloads](https://www.virtualbox.org/wiki/Downloads))
* Ubuntu ISO file (I-download dito: [https://ubuntu.com/download/desktop](https://ubuntu.com/download/desktop))

**Hakbang 1: I-download at I-install ang VirtualBox**

1. Pumunta sa [https://www.virtualbox.org/wiki/Downloads](https://www.virtualbox.org/wiki/Downloads) at i-download ang VirtualBox para sa Windows.
2. Patakbuhin ang installer at sundan ang mga tagubilin sa screen. Maaaring kailanganin mong payagan ang VirtualBox na mag-install ng ilang driver. Mag-ingat na huwag i-install ang optional software na kasama sa installer kung hindi mo ito kailangan.

**Hakbang 2: I-download ang Ubuntu ISO File**

1. Pumunta sa [https://ubuntu.com/download/desktop](https://ubuntu.com/download/desktop) at i-download ang Ubuntu Desktop ISO file. Piliin ang pinakabagong LTS (Long Term Support) version para sa mas matatag na karanasan.

**Hakbang 3: Gumawa ng Virtual Machine sa VirtualBox**

1. Buksan ang VirtualBox.
2. I-click ang “New” upang gumawa ng bagong virtual machine.
3. **Name:** Magbigay ng pangalan sa iyong virtual machine (halimbawa, “Ubuntu 22.04”).
4. **Type:** Piliin ang “Linux”.
5. **Version:** Piliin ang “Ubuntu (64-bit)”. Kung mayroon kang 32-bit na Windows, piliin ang “Ubuntu (32-bit)”. Ngunit ang 64-bit na Ubuntu ang mas inirerekomenda.
6. I-click ang “Next”.
7. **Memory size:** Maglaan ng RAM para sa iyong virtual machine. Ang 2048MB (2GB) ay sapat para sa karamihan ng mga gawain, ngunit inirerekomenda ang 4096MB (4GB) o higit pa kung mayroon kang sapat na RAM.
8. I-click ang “Next”.
9. **Hard disk:** Piliin ang “Create a virtual hard disk now”.
10. I-click ang “Create”.
11. **Hard disk file type:** Piliin ang “VDI (VirtualBox Disk Image)”.
12. I-click ang “Next”.
13. **Storage on physical hard disk:** Piliin ang “Dynamically allocated”. Ito ay nangangahulugan na ang virtual hard disk ay lalaki lamang habang ginagamit mo ito.
14. I-click ang “Next”.
15. **File location and size:** Tukuyin ang lokasyon kung saan mo gustong i-save ang virtual hard disk file. Maglaan ng hindi bababa sa 20GB ng disk space. Mas malaki kung balak mong mag-install ng maraming software.
16. I-click ang “Create”.

**Hakbang 4: I-configure ang Virtual Machine**

1. Sa VirtualBox manager, piliin ang iyong bagong likhang virtual machine at i-click ang “Settings”.
2. Pumunta sa “Storage”.
3. Sa ilalim ng “Controller: IDE”, i-click ang icon na mukhang CD/DVD drive na may maliit na plus sign.
4. Piliin ang “Choose a disk file”.
5. Hanapin at piliin ang Ubuntu ISO file na iyong na-download.
6. Pumunta sa “Network”.
7. Tiyakin na ang “Attached to:” ay nakatakda sa “NAT”. Ito ay magpapahintulot sa iyong virtual machine na magkaroon ng koneksyon sa internet.
8. Pumunta sa “System”.
9. Sa ilalim ng “Processor”, tiyakin na mayroon kang hindi bababa sa 1 CPU na nakalaan. Kung mayroon kang maraming CPU cores, maaari kang maglaan ng higit pa para sa mas mabilis na performance.
10. I-click ang “OK”.

**Hakbang 5: Simulan ang Virtual Machine at I-install ang Ubuntu**

1. Sa VirtualBox manager, piliin ang iyong virtual machine at i-click ang “Start”.
2. Ang virtual machine ay magbo-boot mula sa Ubuntu ISO file.
3. Sundin ang mga tagubilin sa screen upang i-install ang Ubuntu.
4. **Language:** Piliin ang iyong wika.
5. **Keyboard layout:** Piliin ang iyong keyboard layout.
6. **Updates and other software:** Piliin ang “Normal installation” o “Minimal installation” depende sa kung gusto mong mag-install ng karagdagang software kasama ng Ubuntu.
7. **Installation type:** Piliin ang “Erase disk and install Ubuntu”. **MAHALAGA:** Huwag mag-alala, hindi nito buburahin ang iyong Windows operating system. Buburahin lamang nito ang virtual hard disk na iyong nilikha para sa virtual machine.
8. **Where are you?:** Piliin ang iyong time zone.
9. **Who are you?:** Ilagay ang iyong pangalan, username, at password.
10. Hintayin matapos ang pag-install. Ito ay maaaring tumagal ng ilang minuto.
11. Kapag tapos na ang pag-install, i-click ang “Restart Now”.
12. Pagkatapos mag-restart, maaaring hilingin sa iyo na tanggalin ang installation medium. Sa VirtualBox, pumunta sa “Devices” > “Optical Drives” at tanggalin ang check sa tabi ng Ubuntu ISO file.
13. Pindutin ang Enter para magpatuloy sa pag-boot sa iyong bagong installed na Ubuntu.

**Hakbang 6: I-install ang VirtualBox Guest Additions (Inirerekomenda)**

Ang VirtualBox Guest Additions ay nagpapahusay sa performance at functionality ng iyong virtual machine. Kasama dito ang mas mahusay na graphics, shared folders, at clipboard sharing.

1. Sa loob ng iyong Ubuntu virtual machine, pumunta sa “Devices” > “Insert Guest Additions CD image…”.
2. Kung hindi ito awtomatikong magbubukas, buksan ang file manager at mag-navigate sa CD-ROM drive.
3. Mag-right click sa “VBoxLinuxAdditions.run” at piliin ang “Run as Program”. Kung walang ganitong option, buksan ang terminal at mag-navigate sa CD-ROM drive gamit ang `cd /media/$USER/VBox_GAs_xxxx` (palitan ang `xxxx` ng bersyon ng Guest Additions). Pagkatapos, patakbuhin ang `sudo ./VBoxLinuxAdditions.run`.
4. Ilagay ang iyong password kung hilingin.
5. Hintayin matapos ang pag-install at i-restart ang iyong virtual machine.

## Paraan 2: Pag-install ng Ubuntu sa Windows gamit ang Windows Subsystem for Linux (WSL)

Ang WSL ay isang mas magaan at mas mabilis na paraan upang magpatakbo ng Ubuntu sa Windows. Ito ay perpekto para sa mga developers na gustong gumamit ng Linux tools sa loob ng Windows.

**Mga Kinakailangan:**

* Windows 10 (version 2004 o mas bago) o Windows 11.
* Aktibo ang virtualization sa iyong BIOS/UEFI. Kadalasan ito ay naka-enable na, ngunit kung hindi, kailangan mong i-enable ito sa BIOS/UEFI settings ng iyong computer. Hanapin ang mga setting tulad ng “Virtualization Technology”, “Intel VT-x”, o “AMD-V”.

**Hakbang 1: I-enable ang WSL**

1. Buksan ang PowerShell bilang Administrator.
2. I-type ang sumusunod na command at pindutin ang Enter:

powershell
dism.exe /online /enable-feature /featurename:Microsoft-Windows-Subsystem-Linux /all /norestart

3. I-type ang sumusunod na command at pindutin ang Enter:

powershell
dism.exe /online /enable-feature /featurename:VirtualMachinePlatform /all /norestart

4. I-restart ang iyong computer.

**Hakbang 2: I-download at I-install ang Linux Kernel Update Package**

1. Pumunta sa [https://wslstorestorage.blob.core.windows.net/wslblob/wsl_update_x64.msi](https://wslstorestorage.blob.core.windows.net/wslblob/wsl_update_x64.msi) at i-download ang WSL2 Linux kernel update package.
2. Patakbuhin ang installer at sundan ang mga tagubilin sa screen.

**Hakbang 3: Itakda ang WSL2 bilang Default**

1. Buksan ang PowerShell bilang Administrator.
2. I-type ang sumusunod na command at pindutin ang Enter:

powershell
wsl –set-default-version 2

**Hakbang 4: I-install ang Ubuntu mula sa Microsoft Store**

1. Buksan ang Microsoft Store.
2. Hanapin ang “Ubuntu”.
3. Piliin ang bersyon ng Ubuntu na gusto mong i-install (halimbawa, Ubuntu 22.04 LTS).
4. I-click ang “Install”.

**Hakbang 5: Simulan ang Ubuntu**

1. Pagkatapos matapos ang pag-install, i-click ang “Open” mula sa Microsoft Store o hanapin ang “Ubuntu” sa iyong Start Menu at i-click ito.
2. Magbubukas ang isang console window.
3. Hintayin matapos ang initial setup. Ito ay maaaring tumagal ng ilang minuto.
4. Hihilingin sa iyo na gumawa ng username at password para sa iyong Ubuntu environment.

**Hakbang 6: I-update ang Ubuntu (Inirerekomenda)**

1. Sa loob ng Ubuntu terminal, i-type ang sumusunod na command at pindutin ang Enter:

bash
sudo apt update && sudo apt upgrade

2. Ilagay ang iyong password kung hilingin.
3. Hintayin matapos ang pag-update.

**Mga Karagdagang Tip para sa WSL:**

* **Accessing Windows files from Ubuntu:** Ang iyong Windows files ay matatagpuan sa `/mnt/c/` sa loob ng Ubuntu. Halimbawa, ang iyong C: drive ay `/mnt/c/`, ang D: drive ay `/mnt/d/`, atbp.
* **Running graphical applications:** Para makapagpatakbo ng graphical applications (GUI) sa WSL, kailangan mong mag-install ng X server sa iyong Windows operating system. Mayroong ilang mga pagpipilian, tulad ng VcXsrv o X410. Pagkatapos i-install ang X server, kailangan mong i-set ang `DISPLAY` environment variable sa loob ng Ubuntu. Halimbawa, `export DISPLAY=:0`.
* **Using VS Code with WSL:** Ang Visual Studio Code ay mayroong extension na “Remote – WSL” na nagbibigay-daan sa iyo na mag-develop sa loob ng WSL nang direkta mula sa VS Code.

**Konklusyon**

Ito ang dalawang pangunahing paraan upang mag-install ng Ubuntu sa Windows. Ang VirtualBox ay nagbibigay ng isang ganap na hiwalay na environment, habang ang WSL ay nag-aalok ng isang mas magaan at mas mabilis na paraan upang gumamit ng Linux tools sa loob ng Windows. Piliin ang paraan na pinakaangkop sa iyong pangangailangan at mag-enjoy sa paggamit ng Ubuntu!