Paano Magbigay ng CPR sa Matanda: Gabay Hakbang-Hakbang

Ang pagbibigay ng Cardiopulmonary Resuscitation (CPR) ay isang mahalagang kasanayan na maaaring makapagligtas ng buhay ng isang tao na nakakaranas ng cardiac arrest. Ang cardiac arrest ay nangyayari kapag biglang tumigil ang puso sa pagtibok, na nagiging sanhi ng pagkawala ng malay at pagtigil ng paghinga. Sa ganitong sitwasyon, ang bawat segundo ay mahalaga. Ang agarang pagbibigay ng CPR ay maaaring makatulong na mapanatili ang daloy ng dugo sa utak at iba pang mahahalagang organo hanggang sa dumating ang mga propesyonal na medikal. Ang artikulong ito ay magbibigay ng detalyadong gabay kung paano magbigay ng CPR sa isang matanda. Mahalaga na magsanay sa ilalim ng pangangasiwa ng isang sertipikadong instruktor upang masiguro ang tamang pamamaraan.

**Mahalagang Paalala:** Ang gabay na ito ay para lamang sa impormasyon at edukasyon. Hindi ito dapat ipalit sa pormal na pagsasanay sa CPR. Kung hindi ka pa sanay sa CPR, magpatala sa isang sertipikadong kurso sa CPR at First Aid sa lalong madaling panahon.

**Mga Palatandaan ng Cardiac Arrest:**

Bago magsimula ng CPR, mahalagang matukoy kung ang isang tao ay nakakaranas ng cardiac arrest. Narito ang mga pangunahing palatandaan:

* **Kawalan ng Malay:** Hindi tumutugon ang tao kapag tinatawag o tinatapik.
* **Hindi Paghinga o Abnormal na Paghinga:** Hindi humihinga ang tao o humihinga nang abnormal (halimbawa, gasping).
* **Walang Pulso:** Hindi nararamdaman ang pulso (bagama’t maaaring mahirap tukuyin para sa mga hindi sanay).

**Mga Hakbang sa Pagbibigay ng CPR sa Matanda:**

**1. Siguraduhin ang Kaligtasan:**

* **Suriin ang paligid:** Siguraduhin na ligtas ang lugar para sa iyo at sa biktima. Ilayo ang biktima sa anumang panganib (halimbawa, trapiko, apoy, kuryente).

**2. Tumawag ng Tulong:**

* **Tumawag sa emergency hotline:** Kung may ibang tao sa paligid, ipakiusap sa kanila na tumawag kaagad sa emergency hotline (117 sa Pilipinas) at magbigay ng eksaktong lokasyon. Kung nag-iisa ka, tumawag ka muna bago magsimula ng CPR kung mayroon kang cellphone na malapit. Kung wala, unahin ang CPR ng dalawang minuto bago tumawag, upang bigyan ang biktima ng pagkakataong mabuhay hanggang sa dumating ang mga emergency responders.
* **Magbigay ng detalyadong impormasyon:** Sabihin sa dispatcher ang iyong lokasyon, ang sitwasyon, at ang bilang ng mga biktima.
* **Huwag ibaba ang telepono hanggang sa sabihan ka:** Maaaring magbigay ang dispatcher ng karagdagang tagubilin o gabay.
* **Kung mayroon kang AED (Automated External Defibrillator), ipakuha ito sa isang tao:** Ang AED ay isang device na maaaring magbigay ng electric shock sa puso upang maibalik ang normal na ritmo nito.

**3. Suriin ang Paghinga at Pulso:**

* **Suriin ang paghinga:** Tumingin, makinig, at damhin ang paghinga ng biktima. Ilapit ang iyong tainga sa bibig at ilong ng biktima at tingnan kung gumagalaw ang dibdib. Kung hindi humihinga o humihinga nang abnormal, magpatuloy sa susunod na hakbang.
* **Suriin ang pulso:** Hanapin ang pulso sa carotid artery (sa leeg). Gamitin ang iyong dalawang daliri (hintuturo at gitnang daliri) at dahan-dahang idiin sa pagitan ng windpipe at ng kalamnan sa gilid ng leeg. Kung wala kang makapa na pulso sa loob ng 10 segundo, magsimula ng CPR.

**4. Simulan ang Chest Compressions (Pagdiin sa Dibdib):**

* **Ilagay ang biktima sa patag na lugar:** Siguraduhing nakahiga ang biktima sa matigas at patag na ibabaw (halimbawa, sa sahig).
* **Lumuhod sa tabi ng biktima:** Lumuhod sa tabi ng dibdib ng biktima.
* **Hanapin ang tamang posisyon:** Ilagay ang base ng iyong isang kamay sa gitna ng dibdib ng biktima, sa pagitan ng mga utong. Ilagay ang iyong isa pang kamay sa ibabaw ng unang kamay at ikabit ang iyong mga daliri.
* **Tiyakin ang tamang tindig:** Panatilihing tuwid ang iyong mga braso at ilagay ang iyong mga balikat diretso sa ibabaw ng iyong mga kamay. Gamitin ang bigat ng iyong katawan upang idiin ang dibdib.
* **Idiin ang dibdib ng hindi bababa sa 2 pulgada (5 cm) ngunit hindi hihigit sa 2.4 pulgada (6 cm).** Idiin nang diretso pababa sa isang pare-parehong ritmo.
* **Magbigay ng 30 chest compressions:** Magbigay ng 30 compressions sa isang rate ng 100-120 compressions kada minuto. Subukang magbigay ng compressions sa ritmo ng kantang “Stayin’ Alive” ng Bee Gees. Ito ay makakatulong sa pagpapanatili ng tamang bilis.
* **Hayaang bumalik ang dibdib sa normal na posisyon pagkatapos ng bawat compression:** Ito ay nagbibigay-daan sa puso na mapuno ng dugo bago ang susunod na compression.

**5. Magbigay ng Rescue Breaths (Pagtulong sa Paghinga):**

* **Buksan ang daanan ng hangin:** Gamitin ang head-tilt/chin-lift maneuver. Ilagay ang isang kamay sa noo ng biktima at idiin ito pabalik. Gamitin ang mga daliri ng iyong isa pang kamay upang itaas ang baba ng biktima. Ito ay magbubukas ng daanan ng hangin.
* **Takpan ang bibig at ilong ng biktima:** Pinch (ipit) ang ilong ng biktima gamit ang iyong hinlalaki at hintuturo. Takpan nang mahigpit ang bibig ng biktima gamit ang iyong bibig.
* **Magbigay ng dalawang rescue breaths:** Huminga nang malalim at ibuga ang hangin sa bibig ng biktima sa loob ng isang segundo. Tingnan kung tumataas ang dibdib ng biktima. Kung hindi tumaas ang dibdib, siguraduhing tama ang iyong posisyon at subukang muli.
* **Hayaang lumabas ang hangin:** Alisin ang iyong bibig at tingnan kung bumababa ang dibdib ng biktima habang lumalabas ang hangin.

**6. Ipagpatuloy ang CPR:**

* **Ipagpatuloy ang cycle ng 30 chest compressions at 2 rescue breaths:** Ipagpatuloy ang pagbibigay ng CPR hanggang sa dumating ang mga propesyonal na medikal, hanggang sa magpakita ng mga palatandaan ng buhay ang biktima (halimbawa, paghinga, paggalaw), o hanggang sa ikaw ay lubos na mapagod.

**7. Gamitin ang AED (Kung Mayroon):**

* **I-on ang AED:** Sundin ang mga tagubilin sa AED device. Kadalasan, kailangan mo munang i-on ang device.
* **Ikabit ang pads:** Ikabit ang AED pads sa dibdib ng biktima. Siguraduhing tuyo ang dibdib. Ang isang pad ay dapat ilagay sa kanang itaas na bahagi ng dibdib at ang isa pa sa kaliwang ibabang bahagi ng dibdib.
* **Sundin ang mga tagubilin ng AED:** Susuriin ng AED ang ritmo ng puso ng biktima. Kung kinakailangan ang shock, sasabihin sa iyo ng AED na lumayo sa biktima at pindutin ang shock button.
* **Ipagpatuloy ang CPR pagkatapos ng shock:** Pagkatapos magbigay ng shock, ipagpatuloy ang CPR hanggang sa sabihin sa iyo ng AED na suriin muli ang ritmo ng puso o hanggang sa dumating ang mga propesyonal na medikal.

**Mahahalagang Pagkonsiderasyon:**

* **Huwag matakot na magkamali:** Kahit na hindi ka sigurado sa iyong ginagawa, mas mabuti nang subukan kaysa walang gawin. Ang pagbibigay ng CPR ay maaaring makapagpataas ng tsansa ng biktima na mabuhay.
* **Maghanap ng sertipikadong pagsasanay:** Ang pinakamahusay na paraan upang matutunan ang CPR ay sa pamamagitan ng pagsasanay sa ilalim ng pangangasiwa ng isang sertipikadong instruktor. Maghanap ng mga kurso sa CPR at First Aid sa iyong lugar.
* **Panatilihing kalmado:** Subukang manatiling kalmado upang makapag-isip nang malinaw at makapagbigay ng epektibong tulong.
* **Maging handa:** Magkaroon ng kamalayan sa mga palatandaan ng cardiac arrest at alamin kung paano magbigay ng CPR. Ito ay isang kasanayan na maaaring makapagligtas ng buhay.

**Mga Karagdagang Tip:**

* **Kung ang biktima ay mayroong gamot (halimbawa, nitroglycerin para sa pananakit ng dibdib), tulungan siyang inumin ito, kung kaya niya.** Kung hindi niya kaya, huwag pilitin.
* **Kung ang biktima ay mayroong mga dentures, siguraduhing maayos ang pagkakalagay ng mga ito. Kung maluwag ang mga ito at nakakahadlang sa paghinga, alisin ang mga ito.**
* **Kung nakakaranas ka ng pagod sa pagbibigay ng CPR, humingi ng tulong sa iba.** Kung may ibang tao sa paligid, hilingin sa kanila na humalili sa iyo sa pagbibigay ng chest compressions. Ipagpatuloy ang CPR hanggang sa dumating ang mga propesyonal na medikal.
* **Kung ang biktima ay bumubula ang bibig, subukang punasan ito bago magbigay ng rescue breaths.**
* **Tandaan ang “CAB” (Compressions, Airway, Breathing):** Ito ang pagkakasunod-sunod ng mga hakbang sa CPR.
* **Regular na mag-refresh ng iyong kaalaman sa CPR:** Kahit na nakapagsanay ka na dati, mahalagang mag-refresh ng iyong kaalaman sa CPR paminsan-minsan. Ang mga pamamaraan sa CPR ay maaaring magbago sa paglipas ng panahon.

**Disclaimer:** Ang impormasyong ibinigay sa artikulong ito ay para lamang sa edukasyonal na layunin at hindi dapat ituring bilang kapalit ng propesyonal na medikal na payo. Kung mayroon kang anumang mga alalahanin tungkol sa iyong kalusugan o kalusugan ng iba, kumunsulta sa isang kwalipikadong healthcare provider. Huwag balewalain ang propesyonal na medikal na payo o antalahin ang paghingi ng medikal na atensyon dahil sa isang bagay na nabasa mo sa artikulong ito. Ang may-akda at publisher ng artikulong ito ay hindi mananagot para sa anumang direkta o hindi direktang pinsala na nagmumula sa paggamit o pag-asa sa impormasyong ibinigay dito.

Sa pamamagitan ng pag-aaral kung paano magbigay ng CPR, nagiging handa kang tumulong sa isang tao sa oras ng pangangailangan. Ang iyong pagkilos ay maaaring ang pagkakaiba sa pagitan ng buhay at kamatayan. Magpatala sa isang sertipikadong kurso sa CPR at First Aid ngayon!