Paano Tanggalin ang mga Toolbar at Programang Nagpapabagal sa Iyong PC: Gabay para sa Mas Mabilis na Performance

Maraming gumagamit ng kompyuter ang nakakaranas ng pagbagal ng kanilang mga PC sa paglipas ng panahon. Isa sa mga pangunahing sanhi nito ay ang pagdami ng mga toolbar, program, at application na naka-install, na kadalasan ay hindi natin ginagamit o kinakailangan. Ang mga ito ay kumukonsumo ng mahalagang espasyo sa disk, memorya, at CPU resources, na nagreresulta sa mabagal na boot-up time, pagkaantala sa pagbubukas ng mga programa, at pangkalahatang pagbagal ng system. Sa gabay na ito, tatalakayin natin ang iba’t ibang paraan upang epektibong tanggalin ang mga toolbar at programang ito, upang mapabuti ang performance ng iyong PC at maibalik ang bilis nito.

**Bakit Mahalagang Tanggalin ang mga Hindi Kailangan na Toolbar at Programa?**

Bago tayo dumako sa mga hakbang, mahalagang maunawaan kung bakit kailangan nating tanggalin ang mga hindi kailangan na toolbar at programa:

* **Pagpapabilis ng Performance:** Kapag mas maraming programa ang naka-install, mas maraming resources ang kailangan ng PC upang gumana. Ang pagtanggal ng mga hindi ginagamit na programa ay nagpapalaya ng memorya, CPU, at disk space, na nagreresulta sa mas mabilis na performance.
* **Pagpapabuti ng Boot-up Time:** Maraming programa ang awtomatikong naglulunsad sa startup, na nagpapabagal sa boot-up time. Ang pagtanggal ng mga ito ay nagpapabilis sa proseso ng pagbubukas ng iyong PC.
* **Pagpapalaya ng Disk Space:** Ang mga programa ay kumukuha ng espasyo sa iyong hard drive. Ang pagtanggal ng mga hindi na ginagamit na programa ay nagpapalaya ng espasyo, na maaaring magamit para sa iba pang mahahalagang file at application.
* **Pagpapahusay ng Seguridad:** Ang ilang mga toolbar at programa ay maaaring maglaman ng malware o spyware na maaaring makompromiso ang iyong seguridad at privacy. Ang pagtanggal ng mga ito ay nakakatulong upang protektahan ang iyong PC mula sa mga banta.
* **Pagpapadali ng Paghahanap ng mga Programa:** Kapag mas kaunti ang mga programa, mas madaling hanapin at ilunsad ang mga programang talagang kailangan mo.

**Mga Paraan sa Pag-alis ng mga Toolbar at Programa**

Narito ang iba’t ibang paraan upang tanggalin ang mga hindi kailangan na toolbar at programa sa iyong PC:

**1. Gamit ang Control Panel (Windows)**

Ang Control Panel ay isang built-in na tool sa Windows na nagbibigay-daan sa iyong mag-uninstall ng mga programa.

* **Hakbang 1: Buksan ang Control Panel.**
* Mag-click sa Start button (Windows icon).
* I-type ang “Control Panel” sa search bar at i-click ang Control Panel app.
* **Hakbang 2: Hanapin ang “Programs and Features” o “Uninstall a program”.**
* Kung naka-set ang iyong Control Panel sa “Category view”, mag-click sa “Uninstall a program” sa ilalim ng “Programs”.
* Kung naka-set sa “Icon view”, hanapin at i-click ang “Programs and Features”.
* **Hakbang 3: Piliin ang programa na gusto mong i-uninstall.**
* Mag-scroll sa listahan ng mga naka-install na programa at hanapin ang toolbar o programang gusto mong tanggalin.
* Mag-click sa programa upang piliin ito.
* **Hakbang 4: I-uninstall ang programa.**
* Mag-click sa “Uninstall” button sa itaas ng listahan ng programa. Kung hindi mo makita ang uninstall button sa itaas, maaring mag-right click sa pangalan ng program tapos piliin ang uninstall.
* Sundin ang mga tagubilin sa screen upang kumpletuhin ang proseso ng pag-uninstall. Kadalasan, magtatanong ito kung sigurado ka bang gusto mong i-uninstall ang programa. I-click ang “Yes” o “OK” para ipagpatuloy.
* **Hakbang 5: Ulitin ang proseso para sa iba pang mga programa.**
* Ulitin ang mga hakbang 3 at 4 para sa lahat ng mga toolbar at programang gusto mong tanggalin.

**Mahalagang Paalala:**

* Mag-ingat sa pag-uninstall ng mga programa. Siguraduhing alam mo kung ano ang iyong ina-uninstall at na hindi ito kinakailangan para sa pagpapatakbo ng iyong system.
* Kung hindi ka sigurado kung ano ang isang programa, mag-search online para sa karagdagang impormasyon bago ito i-uninstall.
* Ang ilang mga programa ay maaaring may kasamang maraming bahagi. Siguraduhing i-uninstall ang lahat ng mga bahagi na nauugnay sa programa.

**2. Gamit ang Settings App (Windows 10 at 11)**

Sa Windows 10 at 11, maaari mo ring i-uninstall ang mga programa gamit ang Settings app.

* **Hakbang 1: Buksan ang Settings app.**
* Mag-click sa Start button (Windows icon).
* I-click ang Settings icon (gear icon) o i-type ang “Settings” sa search bar at i-click ang Settings app.
* **Hakbang 2: Pumunta sa “Apps”.**
* Sa Settings app, i-click ang “Apps”.
* **Hakbang 3: Piliin ang “Apps & features”.**
* Sa kaliwang sidebar, i-click ang “Apps & features” (ito ang default na screen kapag binuksan mo ang Apps).
* **Hakbang 4: Piliin ang programa na gusto mong i-uninstall.**
* Mag-scroll sa listahan ng mga naka-install na programa at hanapin ang toolbar o programang gusto mong tanggalin.
* Mag-click sa programa upang piliin ito.
* **Hakbang 5: I-uninstall ang programa.**
* Mag-click sa “Uninstall” button na lilitaw sa ilalim ng pangalan ng programa.
* Sundin ang mga tagubilin sa screen upang kumpletuhin ang proseso ng pag-uninstall. Kadalasan, magtatanong ito kung sigurado ka bang gusto mong i-uninstall ang programa. I-click ang “Yes” o “OK” para ipagpatuloy.
* **Hakbang 6: Ulitin ang proseso para sa iba pang mga programa.**
* Ulitin ang mga hakbang 4 at 5 para sa lahat ng mga toolbar at programang gusto mong tanggalin.

**3. Gamit ang Third-Party Uninstaller Software**

Mayroong maraming third-party uninstaller software na magagamit na maaaring makatulong sa iyo na i-uninstall ang mga programa nang mas epektibo. Ang mga programang ito ay kadalasang may mga karagdagang tampok, tulad ng:

* **Force Uninstall:** Tinatanggal ang mga programa na hindi ma-uninstall gamit ang Control Panel o Settings app.
* **Registry Cleaner:** Naglilinis ng mga registry entry na naiwan ng mga in-uninstall na programa.
* **Batch Uninstall:** Pinapayagan kang i-uninstall ang maraming programa nang sabay-sabay.
* **Detection of Hidden Programs:** Naghahanap ng mga nakatagong programa na hindi nakalista sa Control Panel o Settings app.

Ilan sa mga popular na third-party uninstaller software ay:

* **Revo Uninstaller:** Isang malakas na uninstaller na may force uninstall at registry cleaner features.
* **IObit Uninstaller:** Isang user-friendly uninstaller na may batch uninstall at malware removal features.
* **CCleaner:** Isang all-in-one system optimization tool na may kasamang uninstaller.

**Paano Gamitin ang Revo Uninstaller (Halimbawa)**

* **Hakbang 1: I-download at i-install ang Revo Uninstaller.**
* Pumunta sa opisyal na website ng Revo Uninstaller at i-download ang libreng bersyon.
* I-install ang Revo Uninstaller sa iyong PC.
* **Hakbang 2: Buksan ang Revo Uninstaller.**
* Ilunsad ang Revo Uninstaller.
* **Hakbang 3: Piliin ang programa na gusto mong i-uninstall.**
* Mag-scroll sa listahan ng mga naka-install na programa at hanapin ang toolbar o programang gusto mong tanggalin.
* Mag-click sa programa upang piliin ito.
* **Hakbang 4: I-uninstall ang programa.**
* Mag-click sa “Uninstall” button sa itaas ng listahan ng programa.
* Piliin ang isang uninstall mode: “Safe”, “Moderate”, o “Advanced”. Ang “Moderate” ay kadalasang sapat. Ang “Advanced” ay maghahanap nang mas malalim para sa mga natitirang file at registry entries pero mas matagal.
* Sundin ang mga tagubilin sa screen upang kumpletuhin ang proseso ng pag-uninstall. Maaaring maghanap ang Revo Uninstaller para sa mga natitirang file at registry entries pagkatapos ng normal na uninstall.
* Kung may natagpuang natitirang file at registry entries, piliin ang lahat ng mga ito at i-click ang “Delete”.
* **Hakbang 5: Ulitin ang proseso para sa iba pang mga programa.**
* Ulitin ang mga hakbang 3 at 4 para sa lahat ng mga toolbar at programang gusto mong tanggalin.

**4. Pag-alis ng Browser Toolbars at Extensions**

Ang mga browser toolbars at extensions ay maaari ring magpabagal sa iyong PC at makaapekto sa iyong karanasan sa pagba-browse. Narito kung paano alisin ang mga ito sa iba’t ibang browser:

**Google Chrome**

* **Hakbang 1: Buksan ang Chrome.**
* **Hakbang 2: Pumunta sa “Extensions”.**
* I-click ang tatlong tuldok (menu) sa kanang itaas na sulok ng browser.
* Pumunta sa “More tools” at i-click ang “Extensions”. O kaya, i-type ang `chrome://extensions/` sa address bar at pindutin ang Enter.
* **Hakbang 3: Tanggalin ang mga hindi kailangan na extensions.**
* Hanapin ang toolbar o extension na gusto mong tanggalin.
* I-click ang “Remove” button sa tabi ng extension. Kukumpirmahin ng Chrome kung gusto mo talagang tanggalin. I-click ang “Remove” ulit.

**Mozilla Firefox**

* **Hakbang 1: Buksan ang Firefox.**
* **Hakbang 2: Pumunta sa “Add-ons”.**
* I-click ang tatlong guhit (menu) sa kanang itaas na sulok ng browser.
* I-click ang “Add-ons”. O kaya, i-type ang `about:addons` sa address bar at pindutin ang Enter.
* **Hakbang 3: Tanggalin ang mga hindi kailangan na extensions at toolbars.**
* Sa Add-ons Manager, pumunta sa “Extensions” o “Toolbars”.
* Hanapin ang toolbar o extension na gusto mong tanggalin.
* I-click ang tatlong tuldok sa tabi ng extension at piliin ang “Remove”.

**Microsoft Edge**

* **Hakbang 1: Buksan ang Edge.**
* **Hakbang 2: Pumunta sa “Extensions”.**
* I-click ang tatlong tuldok (menu) sa kanang itaas na sulok ng browser.
* Pumunta sa “Extensions”. O kaya, i-type ang `edge://extensions/` sa address bar at pindutin ang Enter.
* **Hakbang 3: Tanggalin ang mga hindi kailangan na extensions.**
* Hanapin ang toolbar o extension na gusto mong tanggalin.
* I-click ang “Remove” button sa tabi ng extension. Kukumpirmahin ng Edge kung gusto mo talagang tanggalin. I-click ang “Remove” ulit.

**5. Pagtanggal ng mga Startup Programs**

Ang mga startup programs ay mga programang awtomatikong naglulunsad kapag binuksan mo ang iyong PC. Ang pagdami ng mga startup programs ay maaaring magpabagal sa boot-up time ng iyong PC. Narito kung paano tanggalin ang mga ito:

**Gamit ang Task Manager (Windows 8, 10, at 11)**

* **Hakbang 1: Buksan ang Task Manager.**
* Mag-right-click sa taskbar (ang bar sa ibaba ng iyong screen).
* I-click ang “Task Manager”. O kaya, pindutin ang Ctrl + Shift + Esc.
* **Hakbang 2: Pumunta sa “Startup” tab.**
* Sa Task Manager, i-click ang “Startup” tab.
* **Hakbang 3: Disable ang mga hindi kailangan na startup programs.**
* Hanapin ang programang gusto mong i-disable.
* Mag-click sa programa upang piliin ito.
* I-click ang “Disable” button sa kanang ibaba ng Task Manager. Ang status ng program ay magbabago sa “Disabled”.
* **Hakbang 4: Ulitin ang proseso para sa iba pang mga programa.**
* Ulitin ang mga hakbang 3 para sa lahat ng mga programang gusto mong i-disable. Huwag i-disable ang mga programang hindi mo alam kung ano ang ginagawa.

**Gamit ang System Configuration (Windows 7)**

* **Hakbang 1: Buksan ang System Configuration.**
* Mag-click sa Start button (Windows icon).
* I-type ang “msconfig” sa search bar at pindutin ang Enter.
* **Hakbang 2: Pumunta sa “Startup” tab.**
* Sa System Configuration window, i-click ang “Startup” tab.
* **Hakbang 3: Alisan ng check ang mga hindi kailangan na startup programs.**
* Alisan ng check ang box sa tabi ng programang gusto mong i-disable.
* **Hakbang 4: I-apply ang mga pagbabago at i-restart ang iyong PC.**
* Mag-click sa “Apply” button.
* Mag-click sa “OK” button.
* I-restart ang iyong PC.

**6. Pagsasagawa ng Disk Cleanup**

Ang Disk Cleanup ay isang built-in na tool sa Windows na tumutulong sa iyo na tanggalin ang mga temporary files, system files, at iba pang hindi kailangan na file na maaaring kumukuha ng espasyo sa iyong hard drive.

* **Hakbang 1: Buksan ang Disk Cleanup.**
* Mag-click sa Start button (Windows icon).
* I-type ang “Disk Cleanup” sa search bar at i-click ang Disk Cleanup app.
* **Hakbang 2: Piliin ang drive na gusto mong i-clean.**
* Piliin ang drive na gusto mong i-clean (karaniwan ay ang C: drive).
* I-click ang “OK” button.
* **Hakbang 3: Piliin ang mga file na gusto mong tanggalin.**
* Lagyan ng check ang mga box sa tabi ng mga file na gusto mong tanggalin, tulad ng “Temporary Internet Files”, “Recycle Bin”, at “Temporary files”.
* Mag-click sa “Clean up system files” button kung gusto mong tanggalin ang mga system files.
* **Hakbang 4: I-delete ang mga file.**
* I-click ang “OK” button.
* Kukumpirmahin ng Disk Cleanup kung gusto mo talagang tanggalin ang mga file. I-click ang “Delete Files” button.

**7. Pag-defragment ng Hard Drive (HDD)**

Ang pag-defragment ng hard drive ay nag-oorganisa ng mga file sa iyong hard drive upang mas mabilis itong ma-access. Mahalaga ito para sa mga gumagamit ng HDD (Hard Disk Drive) ngunit hindi gaanong kinakailangan para sa mga gumagamit ng SSD (Solid State Drive).

* **Hakbang 1: Buksan ang Disk Defragmenter.**
* Mag-click sa Start button (Windows icon).
* I-type ang “defragment” sa search bar at i-click ang “Defragment and Optimize Drives” app.
* **Hakbang 2: Piliin ang drive na gusto mong i-defragment.**
* Piliin ang drive na gusto mong i-defragment (karaniwan ay ang C: drive).
* **Hakbang 3: I-analyze at i-defragment ang drive.**
* I-click ang “Analyze” button upang malaman kung kailangan i-defragment ang drive.
* Kung kailangan, i-click ang “Optimize” button upang i-defragment ang drive. Ang prosesong ito ay maaaring tumagal ng ilang oras.

**Mahalagang Paalala:**

* Huwag i-defragment ang SSD (Solid State Drive) dahil maaaring makasama ito sa kanyang lifespan. Ang mga SSD ay gumagana nang iba kaysa sa HDD, at ang defragmentation ay hindi kinakailangan.

**8. Pag-iwas sa Pag-install ng mga Hindi Kailangan na Toolbar at Programa**

Ang pinakamahusay na paraan upang maiwasan ang pagbagal ng iyong PC ay ang pag-iwas sa pag-install ng mga hindi kailangan na toolbar at programa sa unang lugar. Narito ang ilang mga tip:

* **Basahing mabuti ang mga terms and conditions bago i-install ang anumang software.** Kadalasan, may mga nakatagong checkboxes na nag-i-install ng mga karagdagang toolbar at programa.
* **Mag-ingat sa mga bundled software.** Ang ilang mga software ay may kasamang iba pang mga software na hindi mo kailangan. Alisan ng check ang mga box na nag-i-install ng mga bundled software.
* **Mag-download lamang ng software mula sa mga mapagkakatiwalaang sources.** Iwasan ang pag-download ng software mula sa mga website na hindi mo kilala.
* **Gumamit ng isang virtual machine kung gusto mong subukan ang isang software na hindi ka sigurado.** Ang virtual machine ay isang simulated computer na nagpapahintulot sa iyo na subukan ang software nang hindi nakakaapekto sa iyong pangunahing system.
* **Mag-install ng isang antivirus software at panatilihing updated ito.** Ang antivirus software ay maaaring makatulong sa iyong maiwasan ang pag-install ng malware at spyware.

**Konklusyon**

Ang pagtanggal ng mga toolbar at programang nagpapabagal sa iyong PC ay isang mahalagang hakbang upang mapabuti ang performance nito. Sa pamamagitan ng pagsunod sa mga hakbang na tinalakay sa gabay na ito, maaari mong epektibong tanggalin ang mga hindi kailangan na programa at maibalik ang bilis ng iyong PC. Tandaan na mag-ingat sa pag-uninstall ng mga programa at siguraduhing alam mo kung ano ang iyong ina-uninstall. Sa pamamagitan ng regular na paglilinis ng iyong PC at pag-iwas sa pag-install ng mga hindi kailangan na programa, mapapanatili mo ang iyong PC na tumatakbo nang maayos at mabilis sa loob ng maraming taon.