Paano Tukuyin Kung May Bulati ang Pusa: Gabay at Hakbang

Ang mga bulati sa pusa ay isang karaniwang problema, lalo na sa mga kuting at mga pusang palaboy. Kung hindi ito gagamutin, ang impeksyon ng bulati ay maaaring humantong sa malubhang problema sa kalusugan at maging sanhi ng kamatayan. Mahalaga na malaman kung paano matukoy kung may bulati ang iyong pusa upang agad itong magamot at maprotektahan ang kanyang kalusugan. Sa gabay na ito, tatalakayin natin ang iba’t ibang uri ng bulati na maaaring makaapekto sa mga pusa, ang mga sintomas ng impeksyon, at ang mga hakbang na maaari mong gawin upang matukoy kung may bulati ang iyong alagang pusa.

## Mga Uri ng Bulati na Karaniwang Nakakaapekto sa mga Pusa

Bago tayo sumulong sa kung paano tukuyin ang mga bulati sa pusa, mahalaga na maunawaan muna ang iba’t ibang uri ng bulati na maaaring makaapekto sa kanila. Narito ang ilan sa mga pinakakaraniwang uri:

* **Roundworms (Ascarids):** Ito ang pinakakaraniwang uri ng bulati sa mga pusa. Ang mga roundworm ay nakatira sa maliit na bituka at maaaring umabot ng ilang pulgada ang haba. Ang mga pusa ay maaaring mahawa sa pamamagitan ng paglunok ng mga itlog ng roundworm mula sa lupa, dumi ng ibang hayop, o sa pamamagitan ng gatas ng ina kung siya ay may impeksyon.

* **Hookworms (Ancylostoma):** Ang mga hookworm ay maliliit na bulati na dumidikit sa dingding ng maliit na bituka at sumisipsip ng dugo. Ang mga pusa ay maaaring mahawa sa pamamagitan ng paglunok ng mga larvae ng hookworm mula sa lupa, o sa pamamagitan ng pagtagos ng larvae sa balat. Ang hookworm ay maaaring magdulot ng anemia at paghina sa mga kuting.

* **Tapeworms (Cestodes):** Ang mga tapeworm ay mahahaba at pipi na bulati na nakatira sa maliit na bituka. Ang mga pusa ay kadalasang nahahawa sa pamamagitan ng paglunok ng mga infected na pulgas. Ang mga tapeworm ay may mga segment na mukhang butil ng bigas na maaaring makita sa paligid ng puwit ng pusa o sa kanyang dumi.

* **Whipworms (Trichuris):** Ito ay mas karaniwan sa aso kaysa sa pusa, ngunit maaari ring makaapekto sa pusa. Ang Whipworm ay nakatira sa malaking bituka. Ang impeksyon ay nangyayari kapag ang pusa ay nakakain ng mga itlog mula sa kontaminadong lupa o dumi.

* **Heartworms (Dirofilaria immitis):** Hindi gaanong karaniwan sa mga pusa kumpara sa mga aso, ngunit ang heartworm ay isang seryosong banta pa rin. Ang mga heartworm ay nakatira sa puso at mga daluyan ng dugo, at maaaring magdulot ng malubhang pinsala sa puso, baga, at iba pang organo. Ang mga pusa ay nahahawa sa pamamagitan ng kagat ng lamok na nagdadala ng mga larvae ng heartworm.

## Mga Sintomas ng Impeksyon ng Bulati sa Pusa

Ang mga sintomas ng impeksyon ng bulati sa pusa ay maaaring mag-iba depende sa uri ng bulati at sa kalubhaan ng impeksyon. Gayunpaman, narito ang ilan sa mga pinakakaraniwang sintomas na dapat bantayan:

* **Pagsusuka:** Maaaring sumuka ang pusa kung maraming bulati sa kanyang tiyan.

* **Pagtatae:** Ang mga bulati ay maaaring magdulot ng iritasyon sa bituka, na humahantong sa pagtatae. Maaaring may kasamang dugo o mucus ang dumi.

* **Pagbaba ng timbang:** Ang mga bulati ay sumisipsip ng mga sustansya mula sa pagkain ng pusa, na maaaring magresulta sa pagbaba ng timbang kahit na kumakain siya ng normal.

* **Malaking tiyan:** Lalo na sa mga kuting, ang impeksyon ng bulati ay maaaring maging sanhi ng paglaki ng tiyan.

* **Ubo:** Ang heartworm ay maaaring magdulot ng ubo, hirap sa paghinga, at pagkapagod.

* **Pagkakaroon ng mga segment na parang butil ng bigas sa paligid ng puwit o sa dumi:** Ito ay isang palatandaan ng tapeworm.

* **Panghihina o pagkapagod:** Ang mga bulati ay maaaring magdulot ng anemia, na humahantong sa panghihina at pagkapagod.

* **Mapurol na balahibo:** Ang impeksyon ng bulati ay maaaring makaapekto sa kalusugan ng balahibo ng pusa, na nagiging mapurol at magaspang.

* **Pangangati sa paligid ng puwit:** Ang mga pusa na may tapeworm ay maaaring dumila o kumamot nang madalas sa kanilang puwit.

## Mga Hakbang sa Pagkilala Kung May Bulati ang Pusa

Kung pinaghihinalaan mo na may bulati ang iyong pusa, may ilang mga hakbang na maaari mong gawin upang malaman ito:

1. **Suriin ang dumi ng pusa:** Ito ang pinakamadaling paraan upang makita kung may bulati ang iyong pusa. Gumamit ng guwantes at isang disposable spoon o scoop upang mangolekta ng maliit na sample ng dumi. Hanapin ang mga bulati o mga segment ng tapeworm. Ang mga roundworm ay mukhang spaghetti noodles, habang ang mga tapeworm ay may mga segment na mukhang butil ng bigas. Maaaring mahirap makita ang hookworm at whipworm nang walang mikroskopyo.

2. **Pagpapadala ng sample ng dumi sa beterinaryo:** Kahit na hindi ka makakita ng bulati sa dumi ng iyong pusa, posible pa ring mayroon siyang impeksyon. Ang iyong beterinaryo ay maaaring magsagawa ng fecal examination upang hanapin ang mga itlog ng bulati sa ilalim ng mikroskopyo. Ito ay isang mas maaasahang paraan upang matukoy ang mga bulati, lalo na ang mga hookworm at whipworm.

* **Paano mangolekta ng sample ng dumi:**
* Mangolekta ng sariwang dumi (mas mabuti sa loob ng 12 oras). Kung hindi posible, itago ang sample sa refrigerator hanggang sa maipadala ito sa beterinaryo. Huwag hayaang matuyo ang sample.
* Gumamit ng malinis at airtight na lalagyan upang ilagay ang sample. Siguraduhin na ang lalagyan ay may label na pangalan ng iyong pusa at petsa ng pagkolekta.
* Kumuha ng sample mula sa iba’t ibang bahagi ng dumi upang masiguro na representative ang sample.

3. **Suriin ang paligid ng puwit ng pusa:** Tingnan kung may mga segment ng tapeworm na dumikit sa balahibo sa paligid ng puwit ng iyong pusa. Maaari silang magmukhang maliit na butil ng bigas o sesame seeds. Maaari ding magdulot ng pangangati ang mga tapeworm, kaya maaaring mapansin mo na dumidila o kinakamot ng iyong pusa ang kanyang puwit nang madalas.

4. **Pagkonsulta sa isang beterinaryo:** Kung pinaghihinalaan mo na may bulati ang iyong pusa, pinakamahusay na kumunsulta sa isang beterinaryo. Maaari nilang magsagawa ng pisikal na pagsusuri, suriin ang dumi ng iyong pusa, at magrekomenda ng naaangkop na paggamot. Mahalaga na huwag subukang gamutin ang bulati ng iyong pusa nang walang gabay ng isang beterinaryo, dahil ang ilang mga gamot sa bulati ay maaaring mapanganib kung hindi ginamit nang tama.

5. **Pagmamasid sa pag-uugali ng pusa:** Obserbahan ang pag-uugali ng iyong pusa. May mga pagbabago ba sa kanyang gana? Nagiging mas matamlay ba siya kaysa dati? Dumidila o kinakamot ba niya ang kanyang puwit nang mas madalas? Ang mga pagbabagong ito ay maaaring magpahiwatig ng pagkakaroon ng bulati.

6. **Regular na pagpapakonsulta sa beterinaryo:** Ang regular na pagbisita sa beterinaryo ay mahalaga para sa pangkalahatang kalusugan ng iyong pusa. Sa mga regular na check-up, maaaring matukoy ng iyong beterinaryo ang mga problema sa kalusugan, kabilang ang impeksyon ng bulati, bago pa man lumala ang mga sintomas.

## Pag-iwas sa Impeksyon ng Bulati

Mas mabuti ang pag-iwas kaysa sa gamutan. Narito ang ilang mga hakbang na maaari mong gawin upang maiwasan ang impeksyon ng bulati sa iyong pusa:

* **Regular na paggamot sa bulati:** Tanungin ang iyong beterinaryo tungkol sa isang regular na iskedyul ng paggamot sa bulati. Mayroong iba’t ibang mga gamot sa bulati na magagamit, at ang iyong beterinaryo ay maaaring magrekomenda ng pinakaangkop para sa iyong pusa batay sa kanyang edad, pamumuhay, at kasaysayan ng kalusugan.

* **Panatilihing malinis ang kapaligiran ng iyong pusa:** Linisin ang litter box araw-araw upang maiwasan ang pagkalat ng mga itlog ng bulati. Regular ding linisin ang anumang mga lugar kung saan madalas matulog o maglaro ang iyong pusa.

* **Kontrolin ang mga pulgas:** Ang mga pulgas ay maaaring magdala ng mga tapeworm, kaya mahalaga na kontrolin ang mga ito sa iyong pusa at sa iyong bahay. Gumamit ng mga inirerekomendang produkto para sa pagkontrol ng pulgas mula sa iyong beterinaryo.

* **Iwasan ang pagpapakain ng hilaw na karne o isda:** Ang hilaw na karne at isda ay maaaring maglaman ng mga parasito na maaaring maging sanhi ng impeksyon sa bulati. Palaging pakainin ang iyong pusa ng lutong pagkain o de-kalidad na komersyal na pagkain ng pusa.

* **Limitahan ang paglabas ng pusa sa labas (outdoor):** Ang mga pusa na lumalabas ay mas madaling mahawaan ng bulati dahil mas nakakadikit sila sa kontaminadong lupa at iba pang hayop.

* **Panatilihing malinis ang paligid ng bahay:** Regular na linisin ang mga lugar kung saan naglalaro ang pusa, lalo na ang mga lugar na may lupa.

## Mga Gamot sa Bulati

Kung ang iyong pusa ay positibo sa bulati, ang iyong beterinaryo ay magrereseta ng naaangkop na gamot. Narito ang ilang mga karaniwang gamot para sa iba’t ibang uri ng bulati:

* **Roundworms at Hookworms:** Karaniwang ginagamit ang mga gamot tulad ng pyrantel pamoate at fenbendazole.

* **Tapeworms:** Ang praziquantel at epsiprantel ay mga epektibong gamot para sa tapeworm.

* **Whipworms:** Ang fenbendazole ay karaniwang ginagamit.

* **Heartworms:** Walang tiyak na gamot para sa heartworm sa pusa. Ang paggamot ay nakatuon sa pagsuporta sa pusa at pagpapagaan ng mga sintomas. Ang pag-iwas ay ang pinakamahusay na paraan upang protektahan ang iyong pusa mula sa heartworm.

Mahalaga na sundin ang mga tagubilin ng beterinaryo sa pagbibigay ng gamot at kumpletuhin ang buong kurso ng paggamot, kahit na mukhang gumaling na ang iyong pusa. Ito ay upang matiyak na ang lahat ng mga bulati ay napatay at maiwasan ang muling impeksyon.

## Kailan Dapat Kumunsulta sa Beterinaryo

Mahalaga na kumunsulta sa beterinaryo kung nakakita ka ng anumang mga sintomas ng bulati sa iyong pusa, o kung pinaghihinalaan mo na mayroon siyang impeksyon. Ang maagang pagtuklas at paggamot ay maaaring makatulong na maiwasan ang malubhang problema sa kalusugan.

Narito ang ilang mga sitwasyon kung kailan dapat kang kumunsulta sa beterinaryo:

* Kung nakakita ka ng mga bulati o mga segment ng tapeworm sa dumi o sa paligid ng puwit ng iyong pusa.
* Kung ang iyong pusa ay nagsusuka, nagtatae, o bumababa ang timbang.
* Kung ang iyong pusa ay mukhang matamlay o mahina.
* Kung ang iyong pusa ay may mapurol na balahibo.
* Kung ang iyong pusa ay dumidila o kinakamot ang kanyang puwit nang mas madalas.
* Kung nag-aalala ka tungkol sa kalusugan ng iyong pusa.

## Konklusyon

Ang mga bulati ay isang karaniwang problema sa mga pusa, ngunit maaari itong magamot. Sa pamamagitan ng pag-alam sa iba’t ibang uri ng bulati, ang mga sintomas ng impeksyon, at ang mga hakbang na maaari mong gawin upang matukoy kung may bulati ang iyong pusa, maaari mong protektahan ang kalusugan ng iyong alagang pusa. Regular na suriin ang dumi ng iyong pusa, kumunsulta sa isang beterinaryo kung pinaghihinalaan mo na mayroon siyang impeksyon, at sundin ang isang regular na iskedyul ng paggamot sa bulati. Sa pamamagitan ng paggawa ng mga hakbang na ito, matitiyak mo na ang iyong pusa ay malusog at masaya.